Zgodnie z Art. 61. Konstytucji [Prawo dostępu do informacji publicznej] obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa. Obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji obejmuje dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu. Ograniczenie prawa, o którym mowa w ust. 1 i 2, może nastąpić wyłącznie ze względu na określone w ustawach ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa.
Czy Krystyna Zdonek, przewodnicząca Rady Miejskiej w Ćmielowie świadomie łamie przepisy konstytucyjne, ograniczając mieszkańcom gminy Ćmielów możliwość uczestniczenia w sesjach? To jej imię i nazwisko, a także pieczątka widnieje bowiem pod porządkiem obrad, jaki otrzymali radni.
Zgodnie z Ustawą o samorządzie gminnym, a także Statutem Gminy Ćmielów, sesje przygotowuje bowiem przewodniczący rady. Przygotowanie sesji obejmuje: ustalenie porządku obrad, a także ustalenie czasu i miejsca obrad, zapewnienie dostarczenia radnym materiałów, w tym projektów uchwał, dotyczących poszczególnych punktów obrad ( Statut Gminy Ćmielów, Rozdział 6. Tryb Pracy Rady).
W kwestii tej wypowiedział się także Adam Bodnar, Rzecznik Praw Obywatelskich, który 6 czerwca 2020 roku poinformował Mariusza Kamińskiego, Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji m.in, że: „Należy w szczególności wyraźnie podkreślić, że przepis art. 15zzx ustawy o przeciwdziałaniu COVID-19 nie odnosi się do innych zasad odbywania obrad organów samorządu terytorialnego, w tym m.in. do zasady jawności działania organów gminy, w związku z czym nie powinien być on stosowany w sposób wyłączający możliwość udziału obywateli w tych obradach. Zasada jawności wynika wprost z przepisu art. 11b ustawy o samorządzie gminnym, zgodnie z którym „działalność organów gminy jest jawna”, a „ograniczenia jawności mogą wynikać wyłącznie z ustaw” (ust. 1). W ustępie drugim tego przepisu wskazano przy tym wyraźnie, że „jawność działania organów gminy obejmuje w szczególności prawo obywateli do uzyskiwania informacji, wstępu na sesje rady gminy i posiedzenia jej komisji”. Podobne regulacje obowiązują w odniesieniu do samorządu powiatowego (art. 8a ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym; Dz. U. z 2020 r. poz. 920) oraz samorządu wojewódzkiego (art. 15a ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa; Dz. U. z 2019 r. poz. 512 ze zm.) Wskazany powyżej przepis nie zawiera wyłączenia innych przepisów dotyczących sposobu obradowania organów kolegialnych samorządu terytorialnego, odnosząc się jedynie do możliwości zorganizowania obrad i sesji z wykorzystaniem środków komunikacji na odległość jako wyjątku od zasady obradowania w trybie zwyczajowym poprzez fizyczną obecność na zgromadzeniu. Odnosząc się dla przykładu do regulacji dotyczących działania samorządu gminnego, z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2020 r. poz. 713) wynika wprost, że rada gminy obraduje na sesjach. Z kolei zgodnie z treścią art. 14 tej ustawy „uchwały rady gminy zapadają zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady, w głosowaniu jawnym, chyba że ustawa stanowi inaczej” (ust. 1). Głosowania jawne na sesjach rady odbywają się za pomocą urządzeń umożliwiających sporządzenie i utrwalenie imiennego wykazu głosowań radnych (ust. 2). Z brzmienia wskazanych wyżej przepisów wynika, że co do zasady obrady rady gminy odbywają się w sposób prawidłowy jedynie przy fizycznej obecności radnych na sesji. Przepis art. 15zzx ustawy o przeciwdziałaniu COVID-19 może być interpretowany jako lex specialis wobec przepisów odpowiednich ustaw regulujących działanie organów samorządu terytorialnego, jednakże tylko i wyłącznie w wąskim zakresie jego brzmienia zgodnie z zasadą exceptiones non sunt extendendae. Należy w szczególności wyraźnie podkreślić, że przepis art. 15zzx ustawy o przeciwdziałaniu COVID-19 nie odnosi się do innych zasad odbywania obrad organów samorządu terytorialnego, w tym m.in. do zasady jawności działania organów gminy, w związku z czym nie powinien być on stosowany w sposób wyłączający możliwość udziału obywateli w tych obradach. Zasada jawności wynika wprost z przepisu art. 11b ustawy o samorządzie gminnym, zgodnie z którym „działalność organów gminy jest jawna”, a „ograniczenia jawności mogą wynikać wyłącznie z ustaw” (ust. 1). W ustępie drugim tego przepisu wskazano przy tym wyraźnie, że „jawność działania organów gminy obejmuje w szczególności prawo obywateli do uzyskiwania informacji, wstępu na sesje rady gminy i posiedzenia jej komisji”. Podobne regulacje obowiązują w odniesieniu do samorządu powiatowego (art. 8a ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym; Dz. U. z 2020 r. poz. 920) oraz samorządu wojewódzkiego (art. 15a ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa; Dz. U. z 2019 r. poz. 512 ze zm.).”
Czy zatem Krystyna Zdonek, przewodnicząca Rady Miejskiej w Ćmielowie utrudnia mieszkańcom uczestnictwo w sesjach rady, a także wprowadzając niezgodne z Konstytucją zapisy, wprowadza ich w błąd?
O zdarzenie to zapytamy także w Świętokrzyskim Urzędzie Wojewódzkim. Do tematy powrócimy.
