– Wobec grożącego niebezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego, dla ujednostajnienia wszelkich zarządzeń wojskowych i utrzymania porządku w kraju, Rada regencyjna przekazuje władzę wojskową i naczelne dowództwo wojsk polskich, jej podległych, brygadyerowi Józefowi Piłsudskiemu – brzmiał afisz sygnowany przez Józefa Piłsudskiego i trzech członków Rady Regencyjnej wydrukowany 11 listopada 1918 r.
Narodowe Święto Niepodległości, to jedno z najważniejszych świąt w naszej historii, które z roku na rok zyskuje na popularności. Zostało ustanowione w II Rzeczypospolitej, a dokładnie w 1937 roku. Niestety nie mogliśmy nacieszyć się nim, zbyt długo. 1939 rok przyniósł kres istnienia państwa wskutek agresji niemieckiej i sowieckiej. Po okresie II Wojny Światowej było to święto zakazane.
fot. Łukasz Grudniewski/naOSTRO.info
– Jest ono wyrazem pamięci i szacunku dla tych, którzy w czasach zaborów, podjęli walkę o niepodległość. Jest ono wyrazem wdzięczności współczesnych pokoleń dla bohaterów zrywów narodowowyzwoleńczych na rzecz niepodległości Rzeczypospolitej oraz tych wszystkich, którzy w czasach niewoli narodowej pracowali nad podniesieniem moralnym, kulturalnym i gospodarczym Polaków, codzienną pracą i działalnością walczyli o polskość. Z dumą wspominamy w tym dniu naszych bohaterów, którzy walczyli o wolność i niepodległość – wyjaśnia Monika Bryła-mazurkiewicz, prezes Centrum Krajoznawczo-Historycznego imienia profesora Mieczysława Radwana w Ostrowcu Św.
Przypomina, że w latach 1772-1795 Rosja, Prusy i Austria dokonały rozbioru Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Na ponad 100 lat Polska utraciła wolność i niepodległość. Polacy podjęli jednak walkę o niepodległość. 7 października 1918 r. Rada Regencyjna ogłasza niepodległość Polski, a 12 października przejmuje od okupantów zwierzchność nad wojskiem. 12 października Rada Regencyjna ogłasza uchwałę o nowej przysiędze wojskowej, nazwa Polska Siła Zbrojna zostaje zastąpiona nazwą Wojsko Polskie. Jednocześnie wydaje zarządzenie o powołaniu Sztabu Generalnego i Ministerstwa Spraw Wojskowych. Ministerstwo nie zostaje obsadzone, bo tekę ministra spraw wojskowych zarezerwowano dla brygadiera Józefa Piłsudskiego, który wciąż jest więziony w twierdzy w Magdeburgu. Natomiast Szefem Sztabu zostaje gen. Tadeusz Jordan Rozwadowski, który idzie za ciosem, wydaje kolejne rozkazy. Powołuje i tworzy: kawalerię, piechotę, z rąk niemiecki przejmuje flotę wiślaną – zalążek polskiej marynarki wojennej, powstaje wywiad polski, powołany zostaje radiowywiad. Tworząc armię gen. Tadeusz Jordan Rozwadowski ściśle współpracował z Radą Regencyjną. 10 listopada 1918 r. na dworzec główny w Warszawie w specjalnym pociągu z Berlina przybywa Józef Piłsudski, zwolniony przez Niemców z więzienia w Magdeburgu. Został powitany przez członka Rady Regencyjnej, księcia Zdzisława Lubomirskiego. 11 listopada 1918 r. Rada Regencyjna przekazała władzę zwierzchnią nad wojskiem brygadierowi Józefowi Piłsudskiemu, a 12 listopada powierzyła mu misję utworzenia Rządu Narodowego. Piłsudski został Naczelnym Wodzem. 14 listopada 1918 r. Rada Regencyjna rozwiązała się. Władzę zwierzchnią nad państwem objął Józef Piłsudski. 29 listopada 1918 r. Józef Piłsudski obejmuje urząd Naczelnika Państwa.
– Odzyskiwanie przez Polskę niepodległości staje się faktem. My dziś przyjmujemy jedną datę 11 listopada, jaką tą która przyniosła niepodległość. Ale odzyskiwanie przez Polskę niepodległości było procesem długim i stopniowym. Co ciekawe – data 11 listopada, kiedy Rada Regencyjna przekazała władzę brygadierowi Józefowi Piłsudskiemu, zbiega się z zakończeniem I wojny światowej –zawarciem rozejmu w Compiegne 11 listopada 1918 r., pieczętującego ostateczną klęskę Niemiec – wyjaśnia Monika Bryła-Mazurkiewicz.
O 11 listopada ostrowczanom przypomina odbudowany pomnik marszałka Józefa Piłsudskiego. W 1919 roku władze miasta zdecydowały się utworzyć park. Zadanie to powierzono „pierwszemu ogrodnikowi Rzeczypospolitej” Franciszkowi Szaniorowi.
– To był numer jeden jeśli chodzi o ogrodnictwo i architekturę krajobrazu. Projektował najbardziej znane parki w Polsce, dużo projektował także w Warszawie. Był nawet nazywany pierwszym warszawskim ogrodnikiem – tłumaczy prezes Centrum.
fot. Marzena Gołębiowska/naOSTRO.info
Park Miejski imienia Józefa Piłsudskiego, a dokładnie historyczny park miejski powstał w okresie międzywojennym.
– Nie był to wielki park, ponieważ ograniczały go rzeki: Kamienna i Młynówka, a od drugiej strony pola i łąki Rawszczyzny. Zostały wytyczone alejki, posadzone rzędy drzew. Centralne miejsce zajmowała drewniana altanka, gdzie odbywały się koncerty. W 1932 roku pojawił się pomnik Józefa Piłsudskiego, który przetrwał wojnę, ale nie czasy komunistyczne. Został zlikwidowany w latch 40-tych pod pozorem budowy sieci wodociągów. Dopiero w latach 90-tych na wzór tego przedwojennego pomnika powstał pomnik, który dziś znajduje się przy stawie, na rogu ulic Mickiewicza i Sienkiewicza – tłumaczy prezes Centrum.
Okres międzywojenny to czas podejmowania najważniejszych decyzji państwowych. Ustrój państwa został przesądzony w 1918 r., gdy Polska stała się republiką.
fot. Łukasz Grudniewski/naOSTRO.info
– Pozostała kwestia symboli narodowych: godła, flagi i hymnu. Socjaliści uważali, że skoro Polska jest republiką to orzeł biały widniejący na godle powinien być bez korony. Stanisław Thugutt – minister spraw wewnętrznych w rządach Ignacego Daszyńskiego i Jędrzeja Moraczewskiego, wydał nawet okólnik nakazujący usunięcie znad głowy orła korony królewskiej. Wbrew jego decyzji korona pozostała na głowie orła. Na mocy ustawy z 1 sierpnia 1919 r. godłem Polski został orzeł biały w koronie zwieńczony krzyżem. Takie godło obowiązywało do 1927 r. Wówczas to prezydent Mościcki rozporządzeniem z 13 grudnia 1927 r. wydał nowy wzór godła. Jego autorem był profesor architektury na Politechnice Warszawskiej Zygmunt Kamiński. Orzeł pozostał w koronie, ale z korony zdjęto krzyż, na skrzydłach dodano zaś pentagramy. Jest to godło, którym posługujemy się obecnie. W czasach komunistycznych – z głowy orła zdjęto koronę. Dyskutowano także nad flagą. Ostatecznie przesądzono, że będzie ona składać się z dwóch pasów: białego i czerwonego. Były opcje, aby flaga była cała czerwona (to były pomysły socjalistów), albo by składała się z 3 pasów: czerwonego, białego czerwonego – wyjaśnia Monika Bryła-Mazurkiewicz.
Dziś, gdy za słowa wypowiadane w języku polskim, czy biało-czerwoną flagę, powiewającą na sztandarze, czy przydomowym parapecie nie grozi nam śmierć warto zatrzymać się choć nad chwilę nad przestrogą skierowaną do rodaków przez Józefa Piłsudskiego: „ niepodległość nie jest Polakom dana raz na zawsze”.
