Od stycznia 2025 roku gminą Bodzentyn zarządza komisarz rządowy Anna Leżańska. Burmistrz i rada zostali zawieszeni z powodu braku współpracy i paraliżu decyzyjnego, który uniemożliwił przyjęcie planu naprawczego finansów gminy, zleconego przez Regionalną Izbę Obrachunkową.
Komisarz w rozmowie z PAP podkreśliła, że minione miesiące upłynęły na porządkowaniu finansów i wprowadzaniu działań oszczędnościowych. Kluczowym krokiem było pozyskanie z budżetu państwa pożyczki w wysokości 55 mln zł, z czego 14 mln zł przeznaczono na spłatę bieżących zobowiązań, a 41 mln zł – na uregulowanie wcześniejszych kredytów. Leżańska zaznaczyła, że pożyczka, udzielona na korzystnych warunkach, pozwoliła skonsolidować rozproszone zobowiązania i uporządkować strukturę długu.
Dodała, że w ramach programu naprawczego wdrożono szereg działań mających zwiększyć dochody gminy. Urealniono stawki czynszów i dzierżaw, które przez lata nie były aktualizowane. W przygotowaniu jest również uchwała wprowadzająca opłatę adiacencką. Jak podkreśliła komisarz, takie rozwiązania od dawna funkcjonują w większości samorządów, lecz w Bodzentynie nie były dotąd stosowane.
– Wiele umów zawierano nawet dekadę temu, bez waloryzacji. Zmiany pozwolą zwiększyć wpływy bez nadmiernego obciążania mieszkańców – wyjaśniła. W przyszłym roku planowane jest jednak także podniesienie podatku od nieruchomości.
Po stronie wydatków gmina ograniczyła zatrudnienie – w urzędzie o 13 etatów, a w Przedsiębiorstwie Usług Komunalnych o kolejnych 10. Jak przyznała Leżańska, decyzje te były trudne, ale konieczne, ponieważ liczba pracowników nie odpowiadała możliwościom finansowym gminy. Obecnie samorząd reguluje zobowiązania wobec dostawców i kontrahentów, a wynagrodzenia w jednostkach organizacyjnych wypłacane są terminowo.
Priorytetem komisarz jest utrzymanie płynności finansowej oraz opracowanie realistycznego budżetu na 2026 rok. Prace nad jego projektem trwają. Jednym z ich elementów są spotkania z sołtysami, którzy zgłaszają najpilniejsze potrzeby inwestycyjne.
– Koncentrujemy się na zadaniach bieżących i niezbędnych remontach. Duże przedsięwzięcia nie wchodzą w grę – zaznaczyła komisarz.
Pomimo wdrożonych działań stabilizacyjnych sytuacja finansowa Bodzentyna pozostaje trudna. Spłata zobowiązań rozłożona została do 2050 roku, a gmina ma ograniczone możliwości zaciągania nowych kredytów. Gmina nie może pokrywać z kredytów wkładu własnego do inwestycji, dlatego będzie się starać korzystać wyłącznie z programów finansowanych w 100 proc. ze środków zewnętrznych.
– Chodzi o to, aby „uspokoić” budżet i przywrócić płynność finansową – tłumaczyła Leżańska.
W toku audytu w gminie wykazano liczne nieprawidłowości w finansach. Samorząd musiał zwrócić 3 mln zł, które pierwotnie przeznaczono na objęcie udziałów w spółce SIM KZN Świętokrzyski, a następnie wykorzystano niezgodnie z celem dotacji – na pokrycie deficytu budżetowego. Regionalna Izba Obrachunkowa zwróciła też uwagę, że gmina wydawała nadmierne środki na oświatę – redukcja kosztów w tym obszarze może przynieść 2,5 mln zł rocznie.
Zrezygnowano również z przygotowania tzw. pułkowników – dokumentacji inwestycji drogowych i projektów, których realizacja była nierealna. Utrzymywanie tych planów generowało koszty i blokowało środki potrzebne na bieżące zadania.
W ramach programu naprawczego przewidziano także ograniczenia w dotacjach dla klubów sportowych i stowarzyszeń – w 2025 roku zmniejszone zostaną o 136 tys. zł, co ma dać łącznie ponad 400 tys. zł oszczędności do 2027 roku.
We wrześniu 2024 roku, w związku z trudną sytuacją finansową Bodzentyna, Regionalna Izba Obrachunkowa zleciła nowemu burmistrzowi Dominikowi Dudkowi (wybrany na pierwszą kadencję w wyborach samorządowych w kwietniu 2024 r.) wprowadzenie programu naprawczego. Deficyt gminy wynosił w tym czasie ok. 23 mln złotych. Plan spotkał się z krytyką radnych z klubu Przyjazna Gmina Bodzentyn, związanych z poprzednim włodarzem gminy Dariuszem Skibą.
W ramach protestu radni przestali uczestniczyć w sesjach rady, co uniemożliwiło wprowadzenie bieżących zmian w budżecie. Brak porozumienia i paraliż decyzyjny doprowadziły do zawieszenia organów gminy. Od stycznia br. gminą zarządza komisarz rządowa Anna Leżańska. Wcześniej była radną powiatu skarżyskiego oraz wicestarostą, nadzorując m.in. infrastrukturę drogową, politykę społeczną, ochronę środowiska i inwestycje. Funkcję komisarza może pełnić przez dwa lata. (PAP)
wdz/ mrr/
