W Częstocicach, dziś dzielnicy Ostrowca Św., kiedyś wsi, znajdowały się: dwór, folwark, gorzelnia, cegielnia, stajnie. W XIX wieku zaszły zmiany, spowodowane budową cukrowni. Niestety w większości publikacji pojawiają się niewłaściwe daty, związane z początkiem Cukrowni w Częstocicach, obiektem, który zmienił oblicze tej miejscowości.
Kiedy tak naprawdę powstała cukrownia?
Cukrownia w Częstocicach, która zmieniła oblicze tej miejscowości, jest otoczona mitami związanymi z datą jej założenia. Waldemar Brociek, specjalista ds. Izby Pamięci Cukrownictwa podczas swojego wykładu zamierza skonfrontować te nieścisłości z dowodami historycznymi i przedstawić oparte na źródłach początki cukrownictwa w Częstocicach i Królestwie Polskim.
– Od ponad 150 lat w literaturze przedmiotu dominuje pogląd (nie wiedza), że początki cukrownictwa w Polsce (właściwie to tylko w Królestwie Polskim) związane są z rokiem 1826, datą rzekomego powstania cukrowni w Częstocicach. Stąd wszystkie obchody 100-lecia, 150-lecia, 175-lecia, wybijane z taką datą medale, różne gadżety, sesje i konferencje. Pomimo mojej publikacji dotyczącej okresu 1795-1864 zawartej w Monografii miasta Ostrowca Świętokrzyskiego wydanej w 1997 r., gdzie znalazła się data 1840 jako czas założenia cukrowni, powtórzenia tych danych w kolejnym moim opracowaniu – „Dziejach polskiego cukrownictwa” (2013), ten rok 1826 jest wciąż obecny w przestrzeni społecznej. Ciągle słyszę pytania, kiedy właściwie powstała ta cukrownia – wyjaśnia Waldemar Brociek, Specjalista ds. Izby Pamięci Cukrownictwa.
Dodaje, że pierwszy na tę błędną datę uwagę zwrócił badacz dziejów regionalnych Jerzy Moniewski, autor bardzo wielu opracowań, a także edytor materiałów źródłowych. Wydając dokumenty dóbr ostrowieckich z lat 1808-1836 zauważył, że nie ma tam żadnej informacji o rzekomo istniejącej cukrowni, a więc nie ma zabudowań, nie ma uprawy buraków cukrowych. W związku z tym przygotowywał kolejne opracowanie dotyczące dokumentów związanych z dziejami cukrowni Częstocice i Brzóstowa, które powstały w tym samym czasie.
– Ja kontynuowałem prace Jerzego Moniewskiego, przejrzałem setki czasopism i opracowań z lata 30. I 40. XIX w., co pozwoliło mi przekonać się jakiej cukrowni należy się pierwszeństwo w Królestwie Polskim i kiedy w Częstocicach cukrownia mogła powstać – wyjaśnia.
Zwiedzanie Izby Pamięci i odkrywanie historii
Wykład to nie tylko doskonała okazja, by zgłębić tajemnice lokalnej historii, ale także by zwiedzić Izbę Pamięci Cukrownictwa. Ekspozycja dostępna będzie przed i po wykładzie, a uczestnicy będą mogli zobaczyć unikatowe eksponaty związane z cukrownictwem.
Początek wykładu zaplanowano na godzinę 16.00. Izba Pamięci Cukrownictwa znajduje się przy ul. Świętokrzyskiej 27 w Ostrowcu Św.
– W czasie wykładu będę „punktował” wszystkie nieprawdziwe tezy zawarte w opracowaniu „Historii cukrownictwa w Polsce” Zygmunta Przyrembla oraz jego epigonów. Przedstawię także związki rodzinne założycieli dwóch pierwszych cukrowni w Królestwie Polskim oraz wkład J. S .Clemandot w cukrownictwo polskie – podsumowuje Waldemar Brociek.
