Rodzina Saskich związana była z Ostrowcem Świętokrzyskim od początku XX wieku.
Stanisław Leon Saski urodził się w Radomiu w 1886 roku, jako syn Juliusza i Józefy z Gackich. Jego ojciec był właścicielem browaru w Radomiu oraz zbudowanego w 1908 roku browaru w Ostrowcu, dziś znanego pod nazwą Ostrowiecki Browar Kultury. Stanisław Saski był głównym akcjonariuszem ostrowieckiego browaru, który od 1910 roku działał pod szyldem „Browar Saskich”, był również współwłaścicielem Towarzystwa Akcyjnego „Witulin” w Dołach Biskupich, Cegielni „Jadwigów” przy obecnej ulicy Jana Kilińskiego, Spółki Handlowej przy Alei 3 Maja, prezesem zarządu Spółdzielczego Banku Przemysłowo-Rolnego, prezesem zarządu Kasy Spółdzielczej „Wzajemna Pomoc”, członkiem zarządu Spółdzielczego Banku Przemysłowców Ostrowieckich, założycielem Ostrowieckiej Chrześcijańskiej Kasy Bezprocentowej. Piastował funkcję radnego Rady Miejskiej i Sejmiku Powiatu Opatowskiego, współtworzył Towarzystwo Opieki nad Średnią Szkołą Żeńską w Ostrowcu. Jak na jednego człowieka, całkiem sporo.
W 1926 roku przekazał na rzecz Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego pomieszczenia w budynku, który do niego należał, przy ulicy Górzystej 3. Tam otwarte zostało muzeum. Stanisław Saski należał do dobroczyńców kościoła pod wezwaniem Świętego Michała, był członkiem komitetu rozbudowy świątyni w okresie międzywojennym, a także jednym z największych pracodawców na terenie miasta. Prowadził przedsiębiorstwo w celach zarobkowych, ale również angażował się w szeroką działalność społeczną i dobroczynną.
fot. Łukasz Grudniewski/naOSTRO.info
Jego druga żona – Maria w okresie II wojny światowej prowadziła tajne nauczanie. W mieszkaniu Saskich odbywały się komplety, które prowadziła dla młodzieży szkół średnich. Ryzykowała swoim życiem. Stanisław Saski był jednym z 30 zakładników, z których 29 powieszonych zostało (w tym także i on) 30 września 1942 roku na ostrowieckim Rynku. Tej strasznej egzekucji dokonali Niemcy.
Mijają lata, mieszkańcy Ostrowca Św. coraz częściej zauważają, że pamięć o rodzinie Saskich pomału, acz systematycznie „znika” z przestrzeni miasta, które zawdzięcza im tak wiele?
Już w 2011 roku mieszkańcy pytalił: „Miejskie Centrum Kultury w Ostrowcu Świętokrzyskim nosi imię Stanisława Leona Saskiego, bądź co bądź wielce zasłużonej dla miasta osoby. Dlaczego więc na żadnej pieczątce MCK ani winieta nie ma podanego imienia patrona placówki. Jak MCK odpowiadające za kulturę w mieście dba o naszą spuściznę? Jak dba o swojego patrona? Dlaczego w ogóle MCK przyjęło imię St. Saskiego skoro tak postępuje? Gdzie są nasi radni?”, „Nawet na stronie internetowej MCK nie ma nic o patronie. Po co w ogóle MCK przyjęło imię St. Saskiego skoro go w ogóle nie używa?”.
Dawny Browar Saskich jest dziś Ostrowieckim Browarem Kultury, którego nazwa nie nawiązuje w niczym do rodziny „budowniczych” tego miejsca. Także dziedziniec przy dawnym browarze Saskich nie otrzymał ich imienia, a nazwę Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy.
Okazuje się, że brakuje jeszcze jednego „elementu” przypominającego o tej niezwykle ważnej dla historii miasta – rodzinie.
– W związku z sugestiami i prośbą przedstawicieli Rodziny Saskich proszę o udzielenie informacji, gdzie obecnie znajduje się tablica, która była umieszczona na starym budynku Centrum Kultury z napisem: „Centrum Kultury im. Stanisława Leona Saskiego” oraz w jakich okolicznościach i dlaczego doszło do jej usunięcia a także zmiany nazwy tej instytucji na OBK – w swojej interpelacji pyta Paweł Walesic, radny Rady Miasta Ostrowca Św.
Radny wnioskuje, aby tablica z tamtego okresu lub jej replika została umieszczona w odpowiednio eksponowanym miejscu OBK.
Jak tylko w Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu Miasta Ostrowca Św. opublikowana zostanie odpowiedź na interpelacje radnego, do tematu wrócimy.
Czytaj również:
