Wielka Sobota to dzień pustki, ciszy. Jezus spoczął w grobie. W kościołach nie ma Mszy Świętych. Wierni czekają na dzień zmartwychwstania razem ze złożonym w grobie Jezusem. W tym roku jeszcze bardziej odczujemy tę pustkę. Zabraknie spotkań z bliskimi, wspólnego spędzania czasu, celebrowania świąt w rodzinnej atmosferze. A Święta Wielkiej Nocy są ważne w życiu chrześcijanina, ponieważ dotyczą najważniejszego wydarzenia w historii ludzkości, którym było zmartwychwstanie Jezusa. Prawda o zmartwychwstaniu ma ogromną wagę, ponieważ – jak pisze św. Paweł apostoł w Liście do Koryntian – „gdyby Chrystus nie zmartwychwstał, daremne jest nasze nauczanie, próżna jest także nasza wiara.” Zmartwychwstanie nadaje sens naszemu życiu tutaj na ziemi i jednocześnie otwiera przed nami cudowną perspektywę. Jeżeli Chrystus zmartwychwstał, to i my zmartwychwstaniemy.
Tradycja błogosławienia pokarmów w Wielką Sobotę pojawiła się ok. VIII wieku, w Polsce pierwsze świadectwa odnotowano w XIV stuleciu.
W przeszłości dobór potraw w koszyku nie był przypadkowy. Od wieków każdy Boży dar symbolizował coś innego, uznanego przez ludową, jak i chrześcijańską tradycję. Najpierw święcono tylko pieczonego baranka (był to chleb w kształcie baranka). Potem dodawano kolejno: jajka, ser, masło, ryby, olej, wyroby mięsne, ciasto i wino. Liczba tych darów zmieniała się, ograniczano ich ilość, aż ostatecznie pozostało ich siedem: chleb, jajko, sól, wędlina, ser, chrzan i ciasto. Chleb w wielu kulturach to pokarm podstawowy, niezbędny do życia. Dla chrześcijan jest symbolem Ciała Chrystusa. Jajko to symbol odradzającego się życia, zwycięstwa nad śmiercią. Do poświęcenia przygotowuje się specjalnie malowane jajka, nazywane, w zależności od techniki zdobienia, kraszankami, pisankami, skrobankami, nalepiankami czy wyklejankami. Sól to minerał życiodajny. Bez soli nie ma życia. To także oczyszczenie, samo sedno istnienia i prawdy. Chrystus o swoich uczniach powiedział, że mają być „solą ziemi”. Wędlina to symbol zdrowia i płodności, a także dostatku, bo kiedyś nie każdy mógł sobie pozwolić na ten szczególny pokarm. Ser to symbol zawartej przyjaźni między człowiekiem a siłami przyrody. Ponieważ jest produktem mlecznym pochodzącym od krów, owiec i kóz, jest gwarancją rozwoju stada zwierząt domowych. Chrzan to symbol wszelkiej siły i fizycznej krzepy. Stosowany razem z innymi potrawami, zapewniał ich skuteczność. Ciasto do koszyka ze święconką dodano najpóźniej, jako symbol umiejętności i doskonałości (być może ze względu na gospodynie domowe). Były to głównie wielkanocne baby, ale nie kupowane w ciastkarni tylko wypiek własny, domowy.
Warto dodać też, że sam koszyk na święconkę powinien być z wikliny, słomy lub sosnowych łubów. Wyścielony serwetką, ozdobiony bielą koronek i zielenią bukszpanu lub gałązek borówki jest wyrazem wielkiej radości, którą trzeba się podzielić podczas wielkanocnego śniadania – zarówno w znaczeniu symbolicznym, jak też dosłownym. Dawniej śniadanie rozpoczynało się specjalnym obrzędem: matka zapalała wielkanocną świecę ustawioną na środku stołu i wypowiadała słowa: „Światło Chrystusa”, na co ojciec odpowiadał: „Chrystus zmartwychwstał. Alleluja”. Następnie wszyscy zebrani przy stole dodawali: „Prawdziwie zmartwychwstał. Alleluja”. Następnie odczytywano tekst Pisma Świętego o uczniach zdążających do Emaus (Łk 24, 13-35) lub o ukazaniu się Pana Jezusa Apostołom (Łk 24, 36-42) czy też fragment o pustym grobie z Ewangelii św. Mateusza (28, 1-10). Z kolei ojciec rodziny kropił wodą święconą cały stół wielkanocny, po czym dzieląc się jajkiem, składano sobie życzenia. Przygotowując w tym roku koszyk ze święconką, pamiętajmy o naszej bogatej chrześcijańskiej tradycji.
Przed rozpoczęciem śniadania wielkanocnego – w związku z tym, że nie mogliśmy zanieść pokarmów do poświęcenia do kościoła – modlitwę błogosławieństwa należy odmówić w domu.
Na stole ustawiamy świecę.
Osoba dorosła: – Chrystus zmartwychwstał, alleluja!
Odpowiadamy: – Prawdziwie zmartwychwstał, alleluja!
Czytanie z Listu do Tesaloniczan: „Zawsze się radujcie, nieustannie się módlcie. W Każdym położeniu dziękujcie, taka jest bowiem wola Boża w Jezusie Chrystusie względem was”.
Osoba dorosła: – Módlmy się. Z radością wysławiamy Ciebie, Panie Jezu Chryste, który po swoim zmartwychwstaniu ukazałeś się uczniom przy łamaniu chleba. Bądź z nami, kiedy z wdzięcznością spożywać będziemy te dary, i jak dzisiaj w braciach przyjmujemy Ciebie w gościnę, przyjmij nas jako biesiadników w Twoim królestwie. Który żyjesz i królujesz na wieki wieków.
Odpowiadamy: – Amen.
Żeby pobłogosławić pokarmy, możesz odmówić własną modlitwę, dziękując Bogu za Jego dary i za życie, które dzięki Jego zmartwychwstaniu dostaliśmy na wieczność.
