Cmentarze, to w końcu miejsca pamięci i modlitwy za zmarłych, ale także miejsca, w których zapisana jest nasza historia, i to zarówno własna, rodzinna, jak i lokalna, regionalna i polska.
– Nagrobki, zwłaszcza te pochodzące z XIX w. i I poł. XX w., wiele mówią o osobach zmarłych, jednocześnie zwracają uwagę użytym materiałem i formą. Są manifestacją pozycji zmarłego, świadectwem jego życia. Dla nas współczesnych stanowią wspaniałą formę przekazu o minionych czasach i osobach, których już z nami nie ma, bo jak pięknie powiedział ks. kardynał Stefan Wyszyński, Prymas Tysiąclecia – „Gdy gaśnie pamięć ludzka, dalej mówią kamienie” – tłumaczy Monika Bryła-Mazurkiewicz, która poprzez spacery historyczne przypomina pamięć o nieżyjących już mieszkańcach Ostrowca Świętokrzyskiego, którzy na trwałe zapisali się na kartach naszej historii. Na 5 października zaplanowano spacer historyczny po cmentarzu przy ulicy Denkowskiej, tydzień później, 12 października – po cmentarzu szewieńskim.
Cmentarze mają wielką wartość historyczną. Są doskonałym źródłem wiedzy o mieście, zapisem jego dziejów. Spotyka się tu ślady przeszłości kilku pokoleń ostrowczan, a także mieszkańców oddzielnych niegdyś miejscowości, które zostały włączone w XX w. do Ostrowca, jak również mieszkańców innych zakątków kraju, którzy z naszym miastem na stałe związali swoje życie i takich, którzy osiedli w nim na krótko, przebywając tu ze względów rodzinnych lub zawodowych.
– Głównym źródłem wiedzy o zmarłych są oczywiście inskrypcje. Pomimo skrótowej treści mówią wiele o tych, którzy odeszli. Zawierają imię i nazwisko zmarłej osoby, datę jej urodzenia i śmierci lub określenie wieku, czasami miejscowość, z której pochodziła i gdzie zmarła, nierzadko stan cywilny. Informują o pochodzeniu społecznym, podają rodzaj śmierci, zawód, wykształcenie, tytuł i piastowane stanowiska, udział w ważnych wydarzeniach, zaangażowanie w prace społeczne, przymioty, zwroty do Boga, fragmenty poezji lub pełne żalu słowa ułożone przez bliskich. Z inskrypcji nagrobnych możemy także odczytać fundatorów pomników – mówi Monika Bryła-Mazurkiewicz.
Przypomina także, że wielką wartość historyczną mają umieszczane na pomnikach rozmaite symbole związane ze zmarłymi oraz ich wizerunki (fotografie, medaliony). Cmentarze grzebalne oprócz tego, że były i są obrazem życia lokalnej społeczności, panteonem ludzi związanych z miejscowością, że stanowią wielką wartość historyczną, to mają także dużą wartość artystyczną.
– Stanowią swoiste galerie sztuki na wolnym powietrzu. W październiku na cmentarzach obserwujemy wzmożony ruch. Wiele osób porządkuje groby bliskich przed zbliżającym się świętem Wszystkich Świętych i Dniem Zmarłych zwanym popularnie Zaduszkami, które przypadające 1 i 2 listopada. A Wszystkich Świętych i Zaduszki to czas zadumy i refleksji nad przemijaniem, kruchością ludzkiego życia, nieuchronnością śmierci. Dla wierzących to dni, w których w sposób szczególny wspomina się osoby, które odeszły do wieczności, dni, w którym odwiedza się cmentarze i znajdujące się tam groby bliskich. Wpisując się zatem w tę piękną tradycję odwiedzania grobów zapraszamy na wieczorne jesienne spacery po cmentarzach, by wspólnie powspominać mieszkańców naszego miasta, którzy już odeszli, a także podziwiać wspaniale zabytki sztuki sepulkralnej – zachęca Monika Bryła-Mazurkiewicz.
Podczas spaceru po cmentarzu przy ulicy Denkowskiej poznamy także historię symbolicznego pomnika Franciszka Żwirko i Stanisława Wigury, którzy 11 września 1932 roku , zaskoczeni przez burzę zginęli w katastrofie lotniczej w okolicach Cieszyna.
– Kilkanaście dni przed katastrofą Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura zostali zwycięzcami na międzynarodowych zawodach lotniczych w Berlinie. Zagrano Mazurka Dąbrowskiego, a na lotnisku załopotała biało-czerwona flaga. Zaraz po tej tragedii w wielu miejscowościach w Polsce powstało mnóstwo pomników przypominających o tych dwóch dzielnych Polakach – konstruktorze i lotniku. Także na naszym ostrowieckim cmentarzu przy ulicy Denkowskiej mamy taki pomnik, który szczególnie upodobały sobie dzieci, przychodzące wraz z rodzicami na groby najbliższych – dodaje Monika Bryła-Mazurkiewicz.
Nie zabraknie także przystanku przy pomniku i symbolicznych grobach powieszonych 30 września 1942 roku, 29 mieszkańcach Ostrowca Świętokrzyskiego.
Wszelkie dodatkowe informacje na temat spacerów można uzyskać pod numerem tel. 505444874 lub 694834511. Udział w wydarzeniach jest bezpłatny. Na zwiedzanie cmentarza przy ulicy Denkowskiej uczestnicy spaceru mogą zabrać ze sobą znicze, które symbolicznie zapalone zostaną na grobach mieszkańców Ostrowca Św.
