Lech Łodej: Chcemy, aby każdy mógł tu poczuć ducha historii! Ruiny walcowni w Nietulisku Dużym staną się jeszcze piękniejsze

Muzeum na otwartym powietrzu – wielka inwestycja w historię

Ruiny byłej walcowni w Nietulisku Dużym to miejsce, które przyciąga turystów spragnionych historii i industrialnego klimatu. Wkrótce jednak to wyjątkowe miejsce zmieni się nie do poznania – Gmina Kunów podjęła działania, które mają na celu nie tylko zachowanie zabytku, ale także przekształcenie go w tętniące życiem muzeum na otwartym powietrzu. Pierwszy etap prac jest już zabezpieczony finansowo.

– Mamy ambitne plany na przyszłość związane z tym miejscem. Jednym z nich jest utworzenie muzeum na otwartym powietrzu. Zadanie to podzielone zostało na trzy etapy. W pierwszym – mamy zabezpieczyć ruiny, w drugim powstaną m.in. alejki spacerowe i ogrodzenie, natomiast trzeci etap zakończy całość projektu. Mamy już „zabukowane” ponad 2 mln zł na wykonanie pierwszego etapu – mówi Lech Łodej, Burmistrz Miasta i Gminy Kunów.

Zabytkowy kompleks pełen historii

Ruiny dawnej walcowni to nie tylko malownicza sceneria, ale także ważny element historii przemysłowej regionu. Kompleks w Nietulisku Dużym obejmuje zabudowania fabryczne, urządzenia wodne i komunikacyjne, a także budynki mieszkalne i gospodarcze. Wśród nich można znaleźć m.in. budynek dawnej walcowni, suszarnię, wartownię, portiernię, magazyny czy stajnię.

– To miejsce ma ogromny potencjał turystyczny i historyczny. Chcemy, aby stało się wizytówką naszej gminy i całego regionu. Już teraz jest to plener dla wielu zdjęć i filmów – podkreśla burmistrz Kunowa.

Walka o uratowanie ruin

Przez lata ruiny były przedmiotem sporów administracyjnych dotyczących ich zarządzania. Część terenu należała do Skarbu Państwa i zarządzana była przez starostwo powiatowe, a część znajdowała się pod opieką gminy. Dopiero w ostatnich latach Gmina Kunów przejęła pełną kontrolę nad obiektem, co pozwoliło na rozpoczęcie gruntownych prac porządkowych i planowanie większych inwestycji.

– Jako Gmina nie mieliśmy żadnych obaw, aby przejąć ten teren, mając świadomość, jak ważny to zabytek dla przyszłych pokoleń. W tamtych czasach szukano oszczędności kosztem kultury, my mamy inne priorytety – zaznacza burmistrz Lech Łodej.

Trzyetapowa rewitalizacja – co się zmieni?

Projekt rewitalizacji został podzielony na trzy kluczowe etapy.

• Etap 1: Przewiduje zabezpieczenie ruin poprzez ich oczyszczenie, wzmocnienie murów oraz konserwację piaskowca. Na ten cel gmina pozyskała już ponad 2 mln zł dofinansowania.
• Etap 2: Obejmuje renowację podziemnej części murów, oczyszczenie kanałów oraz zabezpieczenie fundamentów.
• Etap 3: Skupi się na zagospodarowaniu terenu – powstaną alejki spacerowe, miejsca odpoczynku, oświetlenie, a nawet letnie kino plenerowe.

Kiedy zakończą się prace?

Realizacja pierwszego etapu planowana jest do 2027 roku, jednak samorząd nie zwalnia tempa i już przygotowuje dokumentację na kolejne fazy projektu. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, w najbliższych latach Nietulisko Duże stanie się jednym z najciekawszych punktów na mapie turystyki industrialnej w Polsce.

– Naszym celem jest stworzenie miejsca, które będzie zarówno edukować, jak i przyciągać turystów. Chcemy, aby każdy mógł tu poczuć ducha historii – podsumowuje burmistrz Kunowa.

Gmina Kunów uzyskała decyzję pozwolenia na budowę od Świętokrzyskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Kielcach. Uchwałą Nr XV.99.2025 Rady Miejskiej w Kunowie z dnia 29 stycznia 2025 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla wybranych obszarów – etap I przyjęto miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, który obejmuje również teren zabytkowych ruin walcowni w Nietulisku Dużym. Uchwała została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Województwa Świętokrzyskiego 4 lutego 2025 roku. Kolejnym krokiem będzie złożenie wniosku o pozwolenie na budowę do Starosty Ostrowieckiego. Po dopełnieniu formalności zadanie zostanie zgłoszone do dofinansowania w kolejnym naborze w ramach Funduszy Europejskich, który jest planowany w IV kwartale 2025 roku. 

Zadanie stanowi część projektu zintegrowanego nr 1. „Szlak tematyczny turystyki postindustrialnej – Żelazne Doliny”, w ramach Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Miasta Północy.