20 kwietnia 2023 roku Ostrowieckie Koło Ruchu Narodowego zwróciło się z wnioskiem do władz powiatu i gminy Ostrowiec Św. o podjęcie działań mających na celu poprawę obronności. Podczas konferencji prasowej, zorganizowanej przed Urzędem Miasta w Ostrowcu Świętokrzyskim przedstawiciele Koła prosili m.in. o inspekcję schronów przeciwlotniczych.
– Moja taka sugestia, może podpowiedź dla włodarzy, aby skorzystali z pomocy dowódców naszej jednostki WOT. Z tego co wiemy schrony są w tej chwili we władaniu naszego ostrowieckiego OTBS-u. Nie wiem czy on ma tak do końca kompetencje i zdolności, aby te schrony przystosować do warunków wojennych, które, nie daj Boże, mogłyby nastąpić. Jednocześnie prosimy też głównie pana prezydenta Jarosława Górczyńskiego, aby udzielił nam informacji publicznej, odnośnie wykazów tych schronów które istnieją na terenie Ostrowca Św. oraz jaka jest szacunkowa liczba mieszkańców, którzy mogą znaleźć schronienie w tych schronach – tłumaczył wówczas Krzysztof Chlewicki.
Koło otrzymało odpowiedź na swoją petycję, jednak wzbudziła one spory niepokój u jednego z członków Ostrowieckiego Koła Ruchu Narodowego.
– Niestety po odpowiedzi, jaką otrzymaliśmy, uważam, że mieszkańcy naszego miasta nie mogą czuć się w pełni bezpiecznie. W schronach w wypadku konfliktu zbrojnego, swoje miejsce znajdzie zaledwie ok. 700 osób. Rozumiem, że będą to same elity, związane z najbliższym otoczeniem włodarzy. A i dla nich może tego miejsca nie starczyć – mówił Mateusz Pękalski.
Okazuje się, że nieprawidłowości w kwestii „Zapewnienia warunków umożliwiających prawidłową realizację zadań dotyczących budownictwa ochronnego” stwierdziła również Najwyższa Izba Kontroli. Zakresem kontroli objęte było: zapewnienie warunków umożliwiających prawidłową realizację zadań dotyczących budownictwa ochronnego, zapewnienie wystarczającej liczby odpowiednio utrzymanych i wyposażonych miejsc schronienia i ukrycia oraz przygotowanie się do ich zaopatrzenia w niezbędne środki na wypadek wystąpienia zagrożenia, a także nadzór i kontrola realizacji zadań dotyczących przygotowania budowli ochronnych oraz prowadzenie ich ewidencji.
Kontrolą objęte zostały lata 2019-2023 (do czasu zakończenia czynności kontrolnych) z wykorzystaniem dowodów sporządzonych przed tym okresem, jeżeli miały znaczenie dla działalności jednostki w zakresie objętym kontrolą.
W ogólnej ocenie kontrolowanej działalności NIK informuje:
– Prezydent nierzetelnie wykonywał zadania związane z zapewnieniem mieszkańcom Ostrowca Świętokrzyskiego wystarczającej liczby odpowiednich i bezpiecznych miejsc schronienia i ukrycia na wypadek wystąpienia zagrożenia. Pomimo formalnego wyodrębnienia stanowisk pracy do realizacji zadań na rzecz obrony cywilnej (dalej: także OC) ludności i zatrudnienia wykwalifikowanej kadry, nie zapewnił warunków, pozwalających na realizację tych zadań w sposób prawidłowy. Opracowany w 2017 r. Plan Obrony Cywilnej (dalej: POC) nie był aktualizowany, pomimo zapisania w nim takiego obowiązku i wystąpienia zmian, które należało uwzględnić. Prezydent, do 22 kwietnia 2022 r. nie opracowywał też wieloletnich planów działania w zakresie obrony cywilnej, o których mowa w § 3 ust. 3 i § 5 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju, szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin. W latach 2020-2022 (do 22 kwietnia) nie planowano ani nie wydatkowano środków na utrzymanie lub konserwację dziewięciu budowli ochronnych będących w częściowym zarządzie Gminy Ostrowiec Świętokrzyski, choć w prowadzonej dokumentacji wskazywano, że wymagały remontu. W planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym uwzględniano potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa, nie uwzględniono ich natomiast na etapie prac projektowych i budowlanych w odniesieniu do trzech budynków użyteczności publicznej. Działania wynikające z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (dalej: ustawy OIN) zmierzające do zapewnienia prawidłowej ochrony informacji niejawnych, Prezydent podjął dopiero w trakcie kontroli NIK. Dane o liczbie i stanie budowli ochronnych, którymi dysponował Urząd, były nierzetelne i nie były weryfikowane w okresie objętym kontrolą. W POC przewidziano natomiast działania mające na celu przygotowanie się do zaopatrzenia budowli ochronnych w niezbędne środki na wypadek wystąpienia zagrożenia. Prezydent, dopiero w trakcie kontroli NIK zatwierdził instrukcję pracy na stanowisku kierowania Prezydenta Miasta Ostrowca Świętokrzyskiego zadaniami obrono-mobilizacyjnymi (dalej: dokumentacja SK). Wyznaczony od kwietnia 2023 r. na te cele budynek, mimo bardzo dobrego stanu technicznego, nie miał funkcji ochronnych, choć istnieje możliwość odpowiedniego jego dostosowania. Ewidencje budowli ochronnych i ukryć do doraźnego przygotowania były sporządzone nierzetelnie. Prezydent nie udostępniał mieszkańcom Ostrowca Świętokrzyskiego na stronie Biuletynu Informacji Publicznej wykazu budowli ochronnych, mimo że obowiązek taki wynikał z obowiązujących do 22 kwietnia 2022 r. wytycznych Szefa Obrony Cywilnej Kraju z dnia 4 grudnia 2018 r. w sprawie zasad postępowania z zasobami budownictwa ochronnego (dalej: wytyczne SOC). Urząd udzielał nierzetelnie odpowiedzi na złożone wnioski dotyczące budowli ochronnych. W okresie objętym kontrolą, stan techniczny i utrzymania budowli ochronnych nie podlegał sprawdzeniu, a ocena stanu przygotowań obrony cywilnej gminy w części dotyczącej tych budowli była nierzetelna.
W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami, Najwyższa Izba Kontroli, na podstawie art. 53 ust. 1 pkt 5 ustawy o NIK, przedstawiła następujące uwagi i wnioski:
1. Zapewnienie ochrony informacji niejawnych, poprzez przygotowanie
akredytowanego stanowiska do ich przetwarzania.
2. Dokonanie przeglądu budowli ochronnych będących własnością lub w zarządzie gminy pod kątem ich stanu technicznego i dalszej przydatności na potrzeby OC.
3. Podjęcie działań zapewniających rzetelne rozpatrywanie wniosków o udzielenie
informacji publicznej dotyczących budowli ochronnych.
Pełną treść wystąpienia pokontrolnego publikujemy poniżej.
