– Święta Barbara jest patronką górników, a do XIX wieku wszystko to, co związane było z wydobyciem, a także przetwórstwem było górnictwem. Nasze tereny w myśl dziewiętnastowiecznej nomenklatury są terenami górniczymi, Święta Barbara była bardzo popularną świętą – wyjaśnia Monika Bryła-Mazurkiewicz.
Barbara z Nikomedii (dziś obszar Turcji) pomimo że urodziła się w rodzinie bogatego poganina Dioskura z Heliopolis łatwego życia nie miała. Według źródeł odznaczała się niezwykła urodą i inteligencją. Wysłana na nauki do Nikomedii poznała grupę chrześcijan, prowadziła także korespondencję z filozofem i pisarzem Orygenesem z Aleksandrii. To dzięki niemu przyjęła chrzest i złożyła ślub czystości. To nie spodobało się jej ojcu, który miał wobec niej inne plany. Nie poskutkowało zamknięcie w wieży, głodzenie i straszenie. Ojciec wydał ją władzom, które po okrutnych torturach, skazały ją na śmierć. Wykonawcą wyroku (Barbarze ścięto głowę) był jej… ojciec. Podobno, gdy tylko odłożył miecz, zginął rażony piorunem.
W „Wielkiej księdze świętych” przeczytać możemy m.in. „Bito ją, a rany nacierano tłuczonymi skorupami, później – gdy Barbara nie chciała się poddać i nie wyrzekła się wiary – rozdzierano jej ciało hakami, przypalano boki rozżarzonym żelazem i miażdżono głowę młotami. Wreszcie obcięto jej i Julianie, kobiecie, która odważyła się żałować nieszczęsnej, piersi i wodzono po mieście na pohańbienie. Skazano obie na ścięcie, wyrok zaś na Barbarze wykonał sam okrutny ojciec”
Historia Barbary z Nikomedii spisana została w języku greckim, syryjskim, koptyjskim, ormiańskim, chaldejskim, w średniowieczu – we wszystkich językach europejskich. W Nadrenii uważana jest za towarzyszkę św. Mikołaja, a w wielu miejscach na świecie to właśnie Święta Barbara obdarowuje dzieci prezentami.
fot. centrum Krajoznawczo-Historyczne imienia prof. Mieczysława Radwana w Ostrowcu Św.
– Według nomenklatury XIX-wiecznej nasze tereny, obszar powiatu ostrowieckiego to tereny górnicze, na których kult Świętej Barbary jest bardzo silny. Widać to chociażby w Ostrowcu Św. Patronką drewnianego kościółka przy ulicy Sandomierskiej jest także Święta Barbara. Bardzo silny kult tej świętej był też w Szewnie. Dzisiaj nie ma już ołtarza poświęconego św. Barbarze, który znajdował się tam przez wiele lat. Zachował się natomiast obraz, który do dziś znajduje się na plebanii – tłumaczy Monika Bryła-Mazurkiewicz, prezes Centrum Krajoznawczo-Historycznego imienia profesora Mieczysława Radwana w Ostrowcu Św.
Przypomina, że w kościele pod wezwaniem Najświętszego Serca Jezusowego pomiędzy ulicami Księcia Józefa Poniatowskiego, a Sandomierską w Ostrowcu Św., wizerunek Świętej Barbary zobaczyć można w ołtarzu lewej nawy bocznej.
– Ołtarz ten zaprojektował Tadeusz Rekwirowicz, wykonał go natomiast Franciszek Czaja z Ćmielowa. Obraz z wizerunkiem świętej namalował na płótnie Bolesław Rutkowski, malarz z Częstochowy. Wizerunek poświęcono został 1 kwietnia 1956 roku w Wielkanoc przez księdza Jana Rutkowskiego – przypomina.
Kolejnym wizerunkiem Świętej Barbary na terenie powiatu ostrowieckiego jest ten uwieczniony na obrazie w parafii w Mychowie. Kościół wybudowany został w XVIII wieku, jednak na początku XX wieku spłonął. Został odbudowany. Święta Barbara pozostała też jego patronką.
Źródło: Web Gallery of Art:
– W ołtarzu głównym znajduje się wysuwany ołtarz Świętej Barbary, który został namalowany przez Mariana Brzezickiego z Radomia. Jest prezentowany podczas wyjątkowych uroczystości, jak czas Adwentu, w okresie Wielkiego Postu, a także podczas większych uroczystości. Na co dzień raczej go nie zobaczymy – tłumaczy Monika Bryła-Mazurkiewicz.
Dodaje, że Święta Barbara była bardzo popularną świętą. Górnicy, a dziś także hutnicy zwracali się i zwracają do niej, prosząc o wstawiennictwo i wypraszając łaski u Pana Boga.
– To też patronka chroniąca od nagłej, niespodziewanej śmierci, ale także flisaków, marynarzy, rybaków, więźniów, żołnierzy i kamieniarzy. Patronka do której zwracano się, gdy wybuchł pożar lub przyszła burza. jest też patronką Akademii Górniczo-Hutniczej, uczelni, która kształciła w zawodach technicznych – wylicza Monika Bryła-Mazurkiewicz.
fot. Centrum Krajoznawczo Historyczne im. profesora Mieczysława Radwana
W ikonografii św. Barbara przedstawiana jest w długiej, pofałdowanej tunice i w płaszczu, z koroną na głowie. W ręku trzyma kielich i Hostię, bowiem według legendy tuż przed śmiercią anioł przyniósł jej Komunię św. Czasami ukazywana jest z wieżą, w której była więziona oraz z mieczem, od którego zginęła.
