O niepokojącym zjawisku wypierania herbu Ostrowca Świętokrzyskiego przez logotyp, nazywanym przez część naszych czytelników „kapslem z grawerką” – pisaliśmy wielokrotnie. Alarmowali nas o tym ostrowczanie, niepokoili się historycy, radni miejscy i powiatowi pisali w tej sprawie interpelacje.
W marcu interpelację w tej sprawie złożył także Piotr Kopański, radny powiatowy z Klubu Prawa i Sprawiedliwości.
– Od pewnego czasu na terenie Ostrowca Św. eksponowany jest piktogram w różnych wariantach kolorystycznych i graficznych. Znajduje się m.in na „witaczach”, przy drogach prowadzących do Ostrowca, w kilku punktach miasta (np. na Rondzie Republiki Ostrowieckiej i na skarpie, na której wznosi się kościół kolegiacki pod wezwaniem św. Michała), pojawia się także w oficjalnej korespondencji podpisanej przez prezydenta miasta. Można go zauważyć w broszurze „Podsumowanie pracy samorządu Ostrowca Świętokrzyskiego. Rok 2020 – samorządowy czas próby”, dostarczonej mieszkańcom gminy pod koniec roku, widnieje na stronie internetowej UM, materiałach informacyjnych samorządu miejskiego (np. na bilbordach, dotyczących nakładów inwestycyjnych), na przystankach autobusowych, autobusach MPK, taksówkach. Czasem piktogram uzupełnia napis „Ostrowiec Świętokrzyski Od Nowa” – czytamy w interpelacji Piotra Kopańskiego.
Radny pyta także: kto jest właścicielem piktogramu, ponieważ stylizacja piktogramu jest podobna do stylizacji herbu miasta, w jakim celu piktogram powstał, jeśli ma promować miasto, to dlaczego do tego celu nie używa się herbu Ostrowca Świętokrzyskiego?
Źródło: Biuletyn Informacji Publicznej Starostwa Powiatowego w Ostrowcu Św.
12 kwietnia otrzymał odpowiedź na zadane pytania. Sporą część odpowiedzi zajmuje definicja słowa marka, która swoją treścią przypomina fragmenty artykułu „Siła marki miejsca” autorstwa Sylwii Dudek-Mańkowskiej i Aleksandry Balkiewicz-Żerek, zamieszczonego w czasopiśmie Marketing i Rynek (nr 6/2015).
– Niezmiernie ważnym elementem strategii inwestycyjnych i marketingowych jest budowanie trwałej, budzącej pozytywne konotacje, silnej marki. Markę można przypisać produktowi konsumpcyjnemu, osobie, jak również miejscu. Konieczność posiadania własnej marki, jest szansą na osiągnięcie przewagi konkurencyjnej i wzmocnienie pozycji rynkowej. marka odgrywa istotne znaczenie w procesie podejmowania decyzji lokalizacyjnych – wyboru miejsca zamieszkania, spędzenia urlopu czy inwestowania. pełni niewątpliwie także funkcję identyfikującą: napływ informacji z różnych źródeł pozwala poznać cechy miasta lub regionu, bez czego trudno byłoby podjąć decyzję o wyborze miejsca. marka porządkuje i upraszcza napływające do świadomości jednostki informacje w logiczną całość. Specjaliści od brandingu miejsc, wskazują, że marka była interpretowana jako: instrument prawny, logo, z firmą, zestaw postrzeganych korzyści, czynnik ograniczający ryzyko, system identyfikacji, wizerunek, system wartości, osobowość, związek, wartość dodana, podmiot podlegający zmianom. Warunkiem niezbędnym do odniesienia długotrwałego sukcesu w polityce jest wiarygodność. Wizerunek musi być spójny. Istotnym czynnikiem jest tutaj również uwzględnienie cech kulturowych, właściwych dla danego społeczeństwa, do którego marka, czy logotyp się odnosi – czytamy w odpowiedzi pod którą podpisała się z upoważnienia prezydenta Anna Niedbała, sekretarz miasta Ostrowca Św.
Źródło: Biuletyn Informacji Publicznej Starostwa Powiatowego w Ostrowcu Św.
Źródło: Biuletyn Informacji Publicznej Starostwa Powiatowego w Ostrowcu Św.
Przeczytać możemy także, jakie znaczenie ma kolorystyka.
– Kolor będący istotnym elementem ubioru jest także doskonałym sposobem wyrażania przekonań i potrzeb przez społeczeństwo. Dlatego powrócono do niedocenionej w latach poprzednich, a zarazem kluczowego atrybutu tożsamości marki Ostrowiec Świętokrzyski, czyli barw – czerni i koloru pomarańczowego. Mając silne zakorzenienie w lokalnej historii społeczności, a przede wszystkim w sercach mieszkańców – byłych hutników i ich rodzin, a także kibiców drużyn KSZO, stanowią doskonały nośnik do budowy marki miasta, a zarazem współgrają z podejmowanymi przez samorząd miejski działaniami. Takie myślenie zbiegło się z ogłoszonym przez Urząd Miasta w Ostrowcu Świętokrzyskim, w 2016 roku konkursem na witacze Ostrowca Świętokrzyskiego, w którym zwyciężyła propozycja lokalnego twórcy 0 Marcina Jedlikowskiego. W utrzymanych w czarno-pomarańczowej kolorystyce witaczach po raz pierwszy zaistniał piktogram opracowany na bazie herbu, który już wkrótce zaczął być implementowany w ramach licznych działań promocyjnych, w tym na rekwizytach miejskich. Od tego czasu zaniechano wykorzystywania mającej nijaki związek z nasza lokalna tożsamością barw: granatu, bieli i czerwieni na rzecz mocno osadzonych w naszej lokalnej historii i świadomości barw związanych z przemysłową i sportową historią Ostrowca Świętokrzyskiego – czerni i pomarańczu. To ważne cechy, które stały się jak najbardziej naturalnym wyborem przekazu do mieszkańców, natomiast ogólnie przyjęta i uznawana symbolika tych kolorów, niesie uniwersalny przekaz do odbiorców zewnętrznych. Czarny kojarzy się z tajemniczością, postrzegany jest jako ekskluzywny, formalny, sugerujący władzę i godność. Daje poczucie perspektywy i głębi. Największa moc uzyskuje przez zestawienie z czerwonym lub pomarańczowym. Natomiast pomarańczowy – odziedziczył cechy przypisywane złotu i słońcu: ciepło, radość, energię i zdrowie, działa pobudzająco i stymulując, jako kolor bardzo wesoły i optymistyczny, napełniający energią. Niesie głównie pozytywne skojarzenia z komunikatywnością, ambicją, ekspansywnością i wrażliwością. Kojarzy się z otwartością i przedsiębiorczości, z młodzieżą i młodością. Oprócz tego barwa ta sprzyja pogodnym myślom, zwiększa motywację do działania, wzmacnia poczucie własnej wartości. Symbolizuje siłę, ogień, pobudzenie, przedsiębiorczość oraz wyzwolenie się z nałogów. Historia zna wiele ruchów i rewolucji, w których nazwa nawiązuje do tego koloru. Nie trzeba daleko szukać. Podczas „Pomarańczowej Rewolucji” na Ukrainie kolor pomarańczowy wyrażał sprzeciw Ukraińców wobec fałszerstw wyborczych i autorytarnym, skorumpowanym rządom. Według psychologów kolor pomarańczowy jest najbardziej pobudzającym do działania z całej palety. Stąd wybór tych barw oraz wykorzystanie piktogramu stało się oczywistym rozwiązaniem w ramach wizualnej strony działań promocyjnych. W tym kontekście podkreślenie budowanej „nową – starą”, a zarazem nawiązującej do lokalnej tradycji Ostrowca Świętokrzyskiego kolorystyką – barwami czarną stanowiącą tło oraz dopełniającym kolorem pomarańczowym. Kolorystyka ta wpisana została w pejzaż miasta i przestrzeń publiczną (mosty, konstrukcje stalowe, ewentualnie nowe przystanki autobusowe, etc.), co spotkało się z pozytywnymi opiniami ze strony mieszkańców, a także przy zamawianiu drobnych rekwizytów promocyjnych – pisze Anna Niedbała.
Sekretarz nie dodała jednak, że kolor czarny w kulturze europejskiej ma także negatywne znaczenie. Kojarzy się bowiem ze śmiercią, złem, smutkiem i żałobą.
Dodaje natomiast, że kolejnym krokiem było stworzenie logo.
– (…) które w przypadku Ostrowca Świętokrzyskiego stanowi pieczątka z wpisanym w płaszczyznę okręgu piktogramem i napisem „Ostrowiec Świętokrzyski On Nowa”, który wskazuje na nowe spojrzenie na miasto, a także wskazanie zmian realizowanych przez ostrowiecki samorząd miejski, które doprowadziły do tego, że po zapaści lat dziewięćdziesiątych wynikających z praw wprowadzenia gospodarki rynkowej obecnie Ostrowiec Świętokrzyski dynamicznie się rozwija, jest największym ośrodkiem północnej części województwa świętokrzyskiego, dobrym miejscem do życia oraz coraz chętniej wybieranym miejscem pod nowe inwestycje. Podsumowując obecne nasze miasto posiada herb, markę i logo. Są to trzy znaki o trzech różnych funkcjach, stosowane w odmiennych obszarach, co jest zgodne z najnowszymi trendami, wskazywanymi przez autorytety do spraw samorządowego public relation – czytamy w odpowiedzi na interpelację radnego. Niestety Anna Niedbała, sekretarz miasta Ostrowca Św. nie wymieniła jakie autorytety ma na myśli.
O reakcji ostrowczan na nową iluminację na wzgórzu przy kolegiacie Świętego Michała Archanioła pisaliśmy tutaj:
Odwrotnie sytuację ocenia historyk i regionalista – Monika Bryła-Mazurkiewicz, prezes Centrum Krajoznawczo-Historycznego imienia profesora Mieczysława Radwana w Ostrowcu Św. , która podkreśla, że w tej chwili jest bardzo duże zainteresowanie heraldyką nie tylko szlachecką, ale również heraldyka miejską.
– Historycy, regionaliści, ale także ludzie innych zawodów podkreślają, że herby mają bardzo duże znaczenie, bo umacniają patriotyzm, pozwalają także ulokować się w przestrzeni publicznej. Jeżeli przyjeżdża się do miasta, to herb powinien być obecny na dworcu, na taksówkach, na obiektach użyteczności publicznej. Pokazuje to wówczas, że miasto się z nim identyfikuje. Herb jest czymś co nas wyróżnia, ale także jest nośnikiem informacji – mówi Monika Bryła-Mazurkiewicz.
Przypomina, że w herbie Ostrowca Św. widnieje herb rodu książąt Ostrogskich. Herb informuje zatem o znaczeniu tego rodu w historii Ostrowca Św. Jednym z najwcześniejszych właścicieli Ostrowca był książę Janusz Ostrogski, który w 1613 roku ufundował w mieście kościół pod wezwaniem Świętego Uriela Archanioła, a dokumentem z 2 sierpnia 1614 roku, wystawionym w Opatowie – uposażył go. Fakt ten miał fundamentalne znaczenie dla rozwoju naszego miasta, ponieważ budowa kościoła i erekcja parafii zawsze wpływały na rozwój miejscowości.
– Ostrowiec Świętokrzyski ma to szczęście, że dziś w jego granicach jest inne miasto o starszej metryce, którego herbem był herb Rawicz. Mamy to szczęście, że mamy dwa tak ważne symbole. Denków też miał swój herb. Tego nie wolno zaprzepaścić. Także w Denkowie herb ten powinien być wyraźnie zaznaczony. Dobrze byłoby, gdyby funkcjonował obok herbu Ostrowca Św. np. w oficjalnych pismach rady osiedla – dodaje.
Wyjaśnia, że w momencie lokacji miasta (Ostrowiec Św. takiego dokumentu nie ma) miasto otrzymywało własne prawo i samorząd. Samorząd miał prawo wydawania dokumentów. Wystawianie dokumentów wiązało się z koniecznością posiadania pieczęci miejskiej, przy pomocy której uwierzytelniano dokumenty.
– Herb naszego miasta ewoluował, ale pewne rzeczy są wciąż stałe. Herby miejskie mają swoją specyfikę, ale przy ich tworzeniu kierowano się tymi samymi zasadami heraldycznymi, jakie stosowano w odniesieniu do herbów rycerskich. Bardzo często w herbach miast umieszczano godło założycieli lub właścicieli miasta. Tak było w przypadku Ostrowca i Denkowa. Pojawiały się też elementy architektoniczne. Są też herby o motywach religijnych, tak jest w przypadku herbu Ćmielowa – tłumaczy prezes Centrum.
Grafika: naOSTRO.info
Dodaje także, że nie wyobraża sobie, żeby herb województwa świętokrzyskiego, w którym znajduje się herb benedyktynów świętokrzyskich i herb województwa sandomierskiego nagle był zastąpiony przez logotyp. np. babę jagę na miotle.
– Nie wyobrażam sobie, żeby herb państwa polskiego był zastąpiony czyimś wyobrażeniem orła np. przez wróbla. Nie uważam za stosowne że herb naszego miasta, który ma swoją tradycję i historię, który przez dekady się kształtował, jest także na wejściu do kolegiaty Świętego Michała Archanioła w Ostrowcu Świętokrzyskim , zastąpiony został piktogramem. Kiedy Rzeczpospolita upadła i znalazła się pod obcym panowaniem to herby miejskie stosowano nadal na terenach będących pod zaborem pruskim i austriackim. W Księstwie Warszawskim herbów miejskich zakazano używać w 1811 roku, a w Królestwie Polskim, pogardliwie zwanym kongresowym – w 1822. Kiedy Polska odzyskała niepodległość na mocy dekretu z 28 lipca 1919 roku przywrócono miastom prawo do używania herbów, ale w praktyce dopiero ustawa z 1937 roku zezwoliła samorządom na powszechne używanie herbów historycznych. W Polsce Ludowej władze traktowały herby miejskiej jako przeżytek burżuazyjny. Ze względów ideologicznych zdjęto koronę z głowy orła białego w herbie państwowym i herbach miejskich, a niektóre miasta odstąpiły w ogóle od używania herbów historycznych, wprowadzając na ich miejsce herby nowe lub nieudane modyfikację starych – przypomina Monika Bryła-Mazurkiewicz.
