NIK wskazał nieprawidłowości w jednym z ostrowieckich DPS-ów! Czego dotyczyły i kto za nie odpowiada?

Na terenie powiatu ostrowieckiego funkcjonuje jeden dom pomocy społecznej przeznaczony dla osób przewlekle psychicznie chorych, dla którego organem prowadzącym jest powiat ostrowiecki. To Dom Pomocy Społecznej na Osiedlu Słonecznym.  

Zadania z zakresu pomocy społecznej należące do właściwości powiatu realizuje zaś Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Ostrowcu Św.  

Od 1 stycznia 2021 roku do 13 czerwca 2024 roku Najwyższa Izba Kontroli (delegatura w Kielcach) przeprowadzała czynności kontrole dotyczące nadzoru nad domami pomocy społecznej dla osób dorosłych z niepełnosprawnościami intelektualnymi oraz dla osób przewlekle psychicznie chorych oraz przestrzegania praw ich mieszkańców.

 Jednostką kontrolowaną było  Starostwo Powiatowe w Ostrowcu Św.  W okresie objętym kontrolą funkcję starosty ostrowieckiego pełniły: Agnieszka Rogalińska (od 15 maja 2024 r.) i Marzena Dębniak (od 1 stycznia 2021 roku, czyli dnia rozpoczęcia kontroli – do 15 maja 2024 roku).

Najwyższa Izba Kontroli stwierdziła nieprawidłowości, które zawarła w wystąpieniu pokontrolnym: „Przestrzeganie praw mieszkańców domów pomocy społecznej dla osób dorosłych z niepełnosprawnościami intelektualnymi oraz dla osób przewlekle psychicznie chorych” . 

Nieprawidłowości dotyczyły m.in.:

• starosta wbrew wymogom wynikającym z przepisów Ustawy o finansach publicznych nie zapewniła funkcjonowania adekwatnej, skutecznej i efektywnej kontroli zarządczej w obszarze przestrzegania praw mieszkańców DPS oraz w obszarze nadzoru PCPR nad działalnością DPS w tym zakresie. 
• w ramach nadzoru starosta nie zidentyfikowała i nie zapobiegła powstaniu nieprawidłowości stwierdzonych przez NIK w DPS dotyczących: nieosiągnięcia przez DPS wymaganego poziomu wskaźnika zatrudnienia pracowników zespołu terapeutyczno-opiekuńczego, niezapewnienia przez dyrektora DPS cykliczności szkoleń pracowników (badano 20 spraw losowo wybranych pracowników Zespołu Terapeutyczno-Opiekuńczego), nierzetelnego wypełniania w DPS dokumentacji związanej z realizacją indywidualnych planów wsparcia, braku pomieszczenia palarnii w DPS, nieprawidłowej gospodarki lekowej w DPS, niewyegzekwowanie przez dyrektora DPS od lekarza psychiatry wydawania zaświadczeń potwierdzających konieczność dalszego pobytu mieszkańców  DPS lub dokonywania takich wpisów w ich indywidualnej dokumentacji medycznej, niezapewnienie przez PCPR doradztwa metodycznego dla kierowników i pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej z terenu powiatu, nierzetelne przeprowadzenie kontroli przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Ostrowcu Św.

NIK zwrócił uwagę, że powierzenie Powiatowemu Centrum Pomocy Rodzinie nadzoru nad działalnością DPS nie zwalnia starosty z odpowiedzialności za prawidłową realizację tego zadania.   

W Ocenie Ogólnej wskazano m.in.:, że nadzór starosty ostrowieckiego w obszarze przestrzegania praw mieszkańców był niewystarczający i nie zapobiegł powstaniu nieprawidłowości.

W ramach przyjętego systemy kontroli zarządczej na poziomie powiatu, Starosta w latach 2021-2024 akceptowała przedkładane przez dyrektora PCPR plany działalności pomimo że nie wskazano w nich celu związanego z nadzorem PCPR nad działalnością domów pomocy społecznej, dla których organem prowadzącym był powiat ostrowiecki. Nie zakwestionowano również rzetelności planów działalności na lata 2021-2024 przedłożonych przez dyrektora DPS. Ujęte w tych planach mierniki nie pozwalały na faktyczne monitorowanie stopnia osiągnięcia sformułowanych celów w obszarze wsparcia mieszkańców DPS. 

Starosta przyjęła bez zastrzeżeń przyjętą przez dyrektora PCPR analizę ryzyka, w wyniku której w rejestrach ryzyk na lata 2021-2024 nie wskazano ryzyka z nieprzestrzeganiem praw mieszkańców. 

Starosta nie zidentyfikowała i nie zapobiegła  wystąpieniu nieprawidłowości dotyczących w szczególności nieosiągnięcia przez DPS wymaganego poziomu wskaźnika zatrudnienia pracowników zespołu terapeutyczno-opiekuńczego, nieprawidłowej gospodarki lekowej w DPS, niewyegzekwowania przez dyrektora DPS od lekarza psychiatry wydawania zaświadczeń potwierdzających konieczność dalszego pobytu mieszkańców w DPS lub dokonywania takich wpisów w ich indywidualnej dokumentacji medycznej oraz nierzetelnie przeprowadzonej kontroli przez PCPR.  

– W związku ze stwierdzeniem nieprawidłowościami Najwyższa Izba Kontroli na podstawie artykułu 53 ust. 1 punkt 5 ustawy o NIK, wnioskuje o zapewnienie funkcjonowania adekwatnej, skutecznej i efektywnej kontroli zarządczej w obszarze przestrzegania praw mieszkańców DPS oraz w obszarze nadzoru PCPR nad działalnością DPS – czytamy w uwagach i wnioskach pokontrolnych.

W Biuletynie Informacji Publicznej Starostwa Powiatowego w Ostrowcu Św. opublikowano odpowiedź na wystąpienie pokontrolne NIK, którą publikujemy poniżej.