Bukowie to jedno z najstarszych sołectw nie tylko w gminie Kunów, ale i regionie. Ksiądz Aleksander Bastrzykowski w „Monografii historycznej Kunowa nad Kamienną i jego okolicy” przypomniał o sporze biskupów krakowskich ze szlachtą, właśnie o wieś Bukowie. Załagodził go dopiero biskup Wisław Kościelecki: „ godząc spór, co trwał kilka lat między trzema biskupami poprzednikami jego, a niektórą szlachtą okoliczną o wieś Kunów, zakupił od niej przyległe Bukowie dając 60 grzywien srebra, 6 wołów i koła jednego.” Było to pomiędzy 1231, a 1242.
„Na wzgórzu dominującym nad całą okolicą leży wieś Bukowie. Piękny stąd roztacza się widok na lasy położone za rzeką Kamienną. Dostęp do wsi z powodu wąskich, okropnych dróg trudny, jesienią i wiosną często niemożliwy. Głęboki wąwóz pod Bukowiem wchodzi do doliny rzeki Kamienej pod Kunowem, powstaje on z połączenia mniejszych wąwozów, na których brzegach znajduje się wieś Bukowie i sąsiednia Chocimów. Wąwóz ten przedstawia bardzo ciekawe przecięcie. W górnym końcu wąwozu napotyka się obnażony czerwony piaskowiec pokryty niegrubą warstwą czerwonej glinki łupkowej, którą uważać należy za ostatnią granicę pstrego piaskowca, albowiem kilkaset kroków niżej, tam gdzie z prawej strony przybywa wąwóz od Bukowia, leży zbity szary wapień kunowski, na tym wapieniu leży dalej, poniżej, grupa skał bardzo rozmaity skład posiadająca. Główną masę stanowi piaskowiec gliniasty i marglisty czerwonawo lub zielonawo zabarwiony, często przekładany z krwisto-czerwonemi i jasno szaremi marglami kajprowemi i cienkimi warstwami pstrego aolitu kajprowego. Skały te oprócz tego przekładane są wielokrotnie warstwami dolomitu drobnoziarnistego i wapienia” – pisał ksiądz Aleksander Bastrzykowski.
Około 1470 roku było tu 7 łanów kmiecych (nazwa dawnej jednostki powierzchni gruntu od 3 do 9 ha przyp. red), karczma z polami, folwark o dwóch łanach, z tego wsztkiego oddawano dziesięcine snopową i konopną biskupowi krakowskiemu, wartość dziesięciny dochodziła do 7 grzywien. Sołectwa i ogrodników nie było. W 1578 roku w Bukowiu było 7 osadników, 5 łanów i 1 komornik i 4 komorników bez bydła. Uchwałą Sejmu Czteroletniego został zabrany na skarb i rozkolonizowany.
Od 1919 roku we wsi funkcjonowała szkoła, choć początkowo nauka odbywała się w domach prywatnych. Jak przeczytać można w przewodniku krajoznawczym Ziemia Kunowska nad Kamienną, w 1922 roku mieszkańcy zakupili dom w Rzepinie, który w przeciągu trzech dni został rozebrany i postawiony na nowo w Bukowiu. W planach była także dobudowa trzeciej sali lekcyjnej, jednak wybuch II Wojny Światowej przekreślił te plany. Stary budynek szkoły służył do połowy lat 90-tych.W 1996 roku do użytku oddano nowy obiekt. W wyniku reformy oświaty w 2001 roku szkoła została zlikwidowana, jednak budynek wciąż służy mieszkańcom. Swoją siedzibę ma tu Koło Gospodyń Wiejskich Bukowianie, a także Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Bukowie.
– Jak wskazuje nazwa naszej miejscowości – Bukowie, na pewno kiedyś rosły tu lasy bukowe. Migracja mieszkańców, a także rozwój gospodarki sprawiły, że z roku na rok drzew ubywało. Lasy karczowane były także pod uprawę rolną. W końcu doszło do tego, że sw miejscowości Bukowie nie mieliśmy ani jednego buka. Dopiero w tym roku, dzięki wsparciu Urzędu Gminy i Miasta w Kunowie, a także Nadleśnictwa Ostrowiec Św. buki wróciły do Bukowia na stałe – wyjaśnia Renata Ćwiklińska, radna Rady Miejskiej w Kunowie.
Aktualnie w miejscowości jest 118 domów.
– Bukowie to piękne miejsce. Jesteśmy zgodni, bardzo otwarci na nowych mieszkańców, a także turystów. Mamy nowych mieszkańców, którzy osiedlili się w domach, które dotychczas stały puste. Są to rodziny z małymi dziećmi. Dziś ciężko kupić teren pod budowę, ponieważ rolnicy wciąż je użytkują. Są uprawy zbóż, są też sady wiśniowe i plantacje porzeczek. Mniej jest rolników, którzy zajmują się hodowlą zwierząt – deklaruje Renata Ćwiklińska.
fot. Łukasz Grudniewski/naOSTRO.info
We wsi funkcjonuje Ochotnicza Straż Pożarna, Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Bukowie i okolic, Koło Gospodyń Wiejskich Bukowianie, a także Zespół Śpiewaczy „Bukowianie”.
– Przed pandemią co roku odbywały się wydarzenia i imprezy kultywujące tradycje pod nazwą „Festyn Wsi Świętokrzyskiej”. Pokazywaliśmy młodym i przyjezdnym jak np. kiedyś siało się zboże, darło pierze, czy piekło chleb – tłumaczy radna.
Stanisław Dziułka, sołtys Bukowia i prezes Ochotniczej Straży Pożarnej w Bukowiu podkreśla, że dzięki pomocy gminy, miejscowość zmieniła się na lepsze.
– Na naszym terenie powstało 5,5 km dróg asfaltowych, do których remontów, wkład własny dołożyła gmina. To jest olbrzymi sukces. W tej chwili jest pięknie. W 2006 roku remiza OSP przeszła remont dzięki środkom unijnym, kilka lat później zrobiliśmy remont elewacji z wydzielonych z budżetu gminy, funduszy sołeckich. W 2017 roku otrzymaliśmy nowy samochód o pojemności 2000 litrów wody, Bardzo nas to cieszy, bo ten, który mieliśmy poprzednio miał ponad 50 lat. Dziś bezpieczeństwa strzeże 37 druhów. Jest też młodzież – 12 młodych druhów – tłumaczy Stanisław Dziułka.
fot. Łukasz Grudniewski/naOSTRO.info
Podkreśla też, że dobrze układa mu się współpraca z mieszkańcami i urzędem gminy.
– Bukowie jest pięknie położone, na górze. Mamy dużo zieleni, nieraz jak przyjeżdżają do nas osoby z zewnątrz mówią, po co jeździć za granicę, na drugi koniec Polski, jak tutaj jest tak pięknie i można odpocząć – podkreśla.
W Bukowiu prężnie działa Koło Gospodyń Wiejskich.
– Działamy już od ponad 50 lat. Przede wszystkim dbamy o krzewienie naszej kultury ludowej: robimy palmy wielkanocne, gotujemy, śpiewamy. Niedawno zorganizowałyśmy kurs gastronomiczny. Panie dostały dyplomy. Fajnie jest się spotykać, jest wesoło, mamy się do kogo odezwać. Plany pokrzyżowała nam jedynie pandemia. Myślę jednak , że już niedługo wrócimy do naszych spotkań – mówi Krystyna Jara, prezes KGW w Bukowiu.
Dodaje, że przez lata wieś bardzo się zmieniła.
fot. Łukasz Grudniewski/naOSTRO.info
– Dba o nas gmina, a mieszkańcy dbają o swoje posesje. Wiosną i latem wszystko kwitnie. Naprawdę warto nas odwiedzić – dodaje.
Piękne widoki, a także zaangażowanie i otwartość mieszkańców podkreśla Lech Łodej, burmistrz miasta i gminy w Kunowie.
– Bukowie to jedna z piękniejszych miejscowości, jeśli chodzi o naszą gminę. Zresztą cała gmina jest piękna, a każda miejscowość ma swój urok Północna część to tereny mocno zalesione, nadające się głównie pod budownictwo jednorodzinne, Bukowie natomiast to wciąż tereny rolnicze. Malowniczości wsi dodaje ukształtowanie terenu, dzięki czemu przypomina małe kunowskie Bieszczady. Jest tu dużo wąwozów lessowych, są żeremia bobrów, jest Góra Bukowska,. Kiedyś było tam piękne jeziorko, aktualnie rozważamy w jaki sposób odnowić tam tę strukturę hydrologiczną – mówi Lech Łodej.
Podkreśla, że sporo zmieniło się w miejscowości odkąd został burmistrzem.
– Zakupiono nowy samochód dla druhów, odnowiono budynki remizy i po byłej szkole. Dofinansowaliśmy drogi powiatowe. Wykonaliśmy oświetlenie led-owe. Powstaje odwiert w Biechowie, który zabezpieczy tę część gminy w razie awarii sieci wodociągowej – wylicza burmistrz i zapowiada dalsze inwestycje w sołectwie.
