– Już po bardzo pobieżnym przejrzeniu tekstu, nawet nie wczytując się w niego dokładnie, rzuca się w oczy mnóstwo błędów merytorycznych, które świadczą nie tylko o braku wiedzy na temat naszego powiatu, co może być w pewnym sensie zrozumiałe, jeżeli przygotowanie zlecono osobie z zewnątrz, ale też błędów świadczących o braku elementarnej wiedzy historycznej. To co bardzo mnie uderzyło to m.in. nieprawdziwa informacja dotycząca gminy Waśniów, że cyt. „W roku 1409 w trakcie wyprawy na Grunwald, miejscowość odwiedził Władysław Jagiełło”, co jest kompletną bzdurą. Ze źródeł historycznych, z dzieła księdza Jana Długosza, ale także z opracowań, wiemy, którędy podążał król Władysław Jagiełło na czele swych wojsk na pole bitwy pod Grunwaldem, której datę zna chyba każdy Polak, a przynajmniej powinien ją znać. Przez nasze tereny, mam tu na myśli Ziemię Świętokrzyską monarcha szedł w czerwcu 1410 r. Wiemy, że 19 czerwca 1410 r. odwiedził klasztor na Łysej Górze. Skąd zatem data 1409? We fragmencie dotyczącym gminy Ćmielów czytamy: „W 1704 roku miasto zostało ponownie zniszczone przez Tatarów i Szwedów”. Jakich Tatarów? To brak elementarnej wiedzy – mówi Monika Bryła-Mazurkiewicz, prezes Centrum Krajoznawczo-Historycznego im. profesora Mieczysława Radwana w Ostrowcu Św.
Podkreśla, że znalazła też dużą liczbę błędów, opartą na stosowaniu uproszczeń i tzw. „skrótów myślowych”, które w przypadku opracowań historycznych, są niedopuszczalne.
– Jest takie zdanie: „W 1837 roku województwo zostało przemianowane na gubernię sandomierską, z siedzibą województwa w Radomiu. Od 1924 Ostrowiec funkcjonuje jako odrębny organ administracyjny. Natomiast po reformie administracyjnej, 1 stycznia 1999 roku zostaje utworzony Powiat Ostrowiecki”. No dobrze, ale co było po likwidacji gubernii sandomierskiej, skąd ten przeskok czasowy do roku 1924? Nie mamy w ogóle informacji, że przez wiele lat Ostrowiec znajdował się w guberni radomskiej, która powstała w 1844 r. z połączenia guberni sandomierskiej i kieleckiej. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Ostrowiec znalazł się w granicach województwa kieleckiego, utworzonego w 1919 r. Co było między latami 30. XIX wieku, a latami 20-tymi XX wieku? Co oznacza także zwrot, że „od 1924 roku Ostrowiec funkcjonuje jako odrębny organ administracyjny”? Autorowi opracowania zapewne chodziło o to, że w 1924 r. Ostrowiec został wydzielony z granic powiatu opatowskiego. To trzeba doprecyzować. Tego typu „uproszczenia”, „skróty myślowe” są nie do przyjęcia – dodaje historyk.
Wyjaśnia, że błędy znalazła także w treści dotyczącej gminy Bałtów i Ćmielów.
– We fragmencie dotyczącym gminy Bałtów nie ma informacji, że gmina ta powstała w latach 50-tych XX wieku, a wcześniej była gmina Pętkowice. To jest historycznie ważna informacja. W opracowaniu napisano także, że: „Od 1975 roku Ćmielów znajdował się w granicach administracyjnych powiatu tarnobrzeskiego”. W 1975 r. zostały zlikwidowane powiaty i wprowadzono dwustopniowego podziału administracyjny kraju, na województwa i gminy. Wówczas zostało utworzone województwo tarnobrzeskie, w granicach którego znalazła się gmina Ćmielów – przypomina.
Dodaje, że błędów w przesłanym jej opracowaniu było znacznie więcej.
– Odnoszę takie wrażenie, że urzędnicy ze starostwa powiatowego, gdy wyłapali kilka błędów, rozesłali to opracowanie do lokalnych historyków i archeologów z prośbą o jego poprawienie. Dlaczego powiat nie zwrócił się do lokalnych historyków i archeologów wtedy, gdy taki dokument zamierzał tworzyć, tylko już po fakcie? Urzędnicy nie znali lokalnych historyków i archeologów gdy przystępowali do prac nad dokumentem? Przypomnieli sobie o nich kiedy pojawiła się potrzeba „posprzątania” po kimś z zewnątrz? To jest świadectwo lekceważenia lokalnego środowiska naukowego, gardzenia nim, a zarazem wysługiwania się, gdy pojawi się taka konieczność. W samym Ostrowcu Świętokrzyskim mamy niezłych specjalistów: historyków, historyków sztuki, archeologów, którzy na swoim koncie mają bogaty dorobek naukowy, wystawy, wydawnictwa, udział w konferencjach, są na miejscu, doskonale znają region. Myślę, że gdyby władze powiatu zwróciły się do nich z propozycją przygotowania takiego opracowania, nie odmówiliby. Nie mam najmniejszych wątpliwości, że przygotowane przez nich opracowanie byłoby rzetelne, wykonane z największą starannością i nie z chęci zarobku, ale z umiłowania miejsca, które wybrali do zamieszkania i pracy. Dziwi mnie również, dlaczego urzędnicy w starostwie odpowiedzialni za promocję, którzy powinny posiadać wiedzę na temat powiatu, sami nie poprawili tekstu wspomnianego opracowania, tylko postanowili wysłużyć się lekceważonymi historykami czy archeologami – pyta Monika Bryła-Mazurkiewicz.
O Powiatowy Program Opieki nad Zabytkami Powiatu Ostrowieckiego na lata 2021-2024 zapytaliśmy też w Starostwie Powiatowym w Ostrowcu Św. Wykonanie opracowania zlecone zostało podmiotowi pod nazwą: „Ochrona zabytków KRESY Michał Horbowicz z Leśnej Podlaskiej (woj. lubelskie).
– Wykonawca opracowania został wyłoniony w drodze postępowania prowadzonego wg regulaminu udzielania zamówień publicznych o wartości od 5000 zł netto, do 50 000 zł netto. Wyłonienie wykonawcy nastąpiło w dniu 8 grudnia 2020 roku. Koszt wykonania opracowania Powiatowego Program Opieki nad Zabytkami Powiatu Ostrowieckiego na lata 2021-2024 wynosi 6 500 zł brutto. Środki finansowe – budżet powiatu ostrowieckiego na lata 2021. Kopia opracowania dostępna będzie po zatwierdzeniu przedmiotowego dokumentu (opracowania), który Wykonawca zamówienia złoży po otrzymaniu opinii Świętokrzyskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków – czytamy w odpowiedzi z 6 maja, pod którą podpisała się Marzena Dębniak, starosta ostrowiecki.
Monika Bryła-Mazurkiewicz dodaje, że waznym podkreślenia jest, że autor „Powiatowego Programu Opieki nad Zabytkami Powiatu Ostrowieckiego na lata 2021-2024” wskazał, że fragment zatytułowany „Zarys historii obszaru powiatu” opracowywał na podstawie pozycji: Ostrowiec Świętokrzyski. Monografia historyczna miasta, pr. zbior., Ostrowiec Świętokrzyski 1997, Ostrowiec Świętokrzyski i powiat ostrowiecki, Bydgoszcz 2008, Ostrowiec Świętokrzyski jako „mała ojczyzna”. W kręgu badań nad tożsamością regionalną, red. Paweł Gotowiecki, Ostrowiec Świętokrzyski 2014.
– Znam monografię Ostrowca Świętokrzyskiego, jestem również autorem jednego z artykułów wchodzących w skład wydawnictwa pod red. pana Pawła Gotowieckiego. Nie wiem skąd czerpała wiedzę na temat powiatu ostrowieckiego osoba, która przygotowuje wspomniane opracowanie, ale z pewnością nie z tych wydawnictw – podsumowuje historyk.
