Realistyczny, ale wymagający taki jest budżet gminy Ćmielów na 2025 rok

Po raz pierwszy od kilku lat, budżet gminy Ćmielów został uchwalony w starym roku. 23 grudnia 2024 roku za „Podjęciem uchwały w sprawie uchwalenia budżetu Miasta i Gminy Ćmielów na 2025 r.” zagłosowało 10 radnych: Aneta Wilczak,  Edyta Maruszczak, Grzegorz Gołyski, Radosław Bzorek, Ewelina Cieślikowska, Bożena Moskal, Andrzej Bonarek, Łukasz Hadyna,  Piotr Cieśniewski  i Jacek Bryła. Od głosu wstrzymali się: Dariusz Maruszczak, Wioletta Loranty, Piotr Małek i Piotr Paszyński.

Nowy budżet, nowe możliwości

– Cieszę się, że możemy działać w ramach nowego budżetu, nie poddając się polityce, ale wsłuchując w głos rady. Został przegłosowany 10 głosami „za”.  Jest to budżet, który w swych założeniach jest oparty na faktycznych środkach zewnętrznych. Mówiąc faktycznych, mam na myśli inwestycje, które będą realizowane ze środków pozyskanych w latach poprzednich z Polskiego Ładu. Mieliśmy „posuchę” środków unijnych, aplikujemy o nie, ale jest to proces długotrwały. Nastawiamy się na rozwój – mówi Joanna Suska, burmistrz Ćmielowa. 

Dodaje, że widząc ogromny potencjał, gmina kontynuować będzie inwestycje w turystykę. Pomóc w tym mają środki przewidziane w ramach Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego „Miast Północy”. 

Inwestycje w turystykę i infrastrukturę

– Po nawałnicy, jaka dotknęła naszą gminę w lipcu 2024 roku, nastawiamy się na naprawę szkół, a także realizację działań przeciwpowodziowych. To naprawa, modernizacja, przebudowa dróg, tych, które ucierpiały w trakcie powodzi. Jest ich naprawdę bardzo wiele. Żadnych pieniędzy w tamtym roku nie dostaliśmy od pana wojewody na usuwanie skutków powodzi. Musieliśmy je znaleźć w naszym budżecie. Według aktualnych szacunków z własnego budżetu wydaliśmy ponad 500 000 zł na utylizację śmieci, udrażnianie przepustów, dróg, na szeroko rozumiane usuwanie skutków powodzi. Wszystko było dla nas niespodziewanym wydatkiem – tłumaczy Joanna Suska, burmistrz Ćmielowa.

Problemy finansowania oświaty

– „Kłania się” nam reforma finansowania samorządów. Za główne źródło dochodów samorządom służyć będą dochody podatkowe, a nie subwencje z budżetu państwa. Tu pojawia się pytanie skąd środki na pokrycie kosztów służącym oświacie? Zawsze powtarzam, że oświata to nie koszt, a inwestycja, jednak reforma finansowania samorządów, o której miałam możliwość wypowiedzenia się na forum publicznym, jest niedoszacowana. Zamiast subwencji mamy potrzeby finansowe. Obawy małych samorządów są takie, że tych środków nie wystarczy. Niby mamy więcej o 5 mln zł, ale mamy również więcej wydatków, as do tego inflację, wzrost cen, rosnące koszty. Takim doskonałym rozwiązaniem sytuacji byłoby pokrywanie przez gminy środków na zadania administracyjne: utrzymanie budynków oświatowych i stanowisk pomocniczych, a oświata powinna pozostać w gestii rządu. Wówczas moglibyśmy mówić o budżecie,  w którym wystarczy nam środków na wszystko. Niestety nowa zasada finansowania samorządów niesie za sobą przesłanie, że gmina będzie tak zamożna, jak zamożni będą jej mieszkańcy. Zwiększone dochody z PIT-ów i CIT-ów będą, tylko w jakiej wysokości? Wszystko uzależnione będzie od mieszkańców, wysokości ich zarobków – mówi burmistrz Ćmielowa.

Dodaje, że obawia się, iż na reformie stracą małe gminy, a zyskają duże aglomeracje. 

Podkreśla, że gmina Ćmielów chce pozyskiwać kolejne środki, bo w przypadku mniejszych samorządów w rozwoju mogą pomóc środki zewnętrzne. 

Joanna Suska zaznacza, że dużym krokiem prorozwojowym, jest przegłosowanie przez radnych uchwały odnośnie możliwości tworzenia farm wiatrowych w południowej części gminy Ćmielów, gdzie są doskonałe warunki lokalizacyjne. 

– To olbrzymi potencjał i będzie to ogromny zastrzyk środków do budżetu gminy Ćmielów, ale dopiero za dobrych 5, 6 lat. To inwestycja długofalowa. W tej chwili opracowujemy zmianę planu zagospodarowania przestrzennego. Na północy gminy mamy natomiast park kulturowy więc takiej działalności nie można tam prowadzić – wyjaśnia Joanna Suska.  

Fundusz sołecki i wsparcie lokalnych społeczności

Wyjaśnia, że także w roku 2025 kontynuowany będzie fundusz sołecki. To środki z budżetu gminy przekierowane na konkretne zadania, wskazane przez mieszkańców poszczególnych sołectw. Budżet na ten cel na rok 2025 wynosi 405 000 zł. Taka forma realizacji wskazanych przez mieszkańców zadań sprawdza się w gminie. Zasada jest jedna, środków nie powinno się wydatkować na zadania miękkie: wycieczki, jedzenie, zabawy, a zadania twarde: budowa altan, wiat, placów zabaw etc.

– To nie jest fundusz na przejadanie, a na kruszywo, doposażenie świetlic, oświetlenie – mówi Joanna Suska.

Wskazuje, że dużym ciężarem finansowym dla gminy jest brak zewnętrznych środków finansowych, a konieczność pokrycia ze środków własnych funkcjonowania DPS-ów. W ubiegłym roku samorząd gminy Ćmielów dołożył około 1 mln zł za te koszty.

– Dlatego tworzymy domy i klubu seniora. Wszystko po to, aby nie umieszczać starszych osób w DPS-ach. Usługi społeczne, na realizację których pozyskaliśmy pod koniec ubiegłego roku ponad milion złotych, doskonale się w tę strategię wpisują. To usługi opiekuńcze, wypożyczalnia sprzętu rehabilitacyjnego, taxi społeczne, pomoc psychologiczna. Projekt pisała Joanna Borkowska, wiceburmistrz Ćmielowa. Znalazł swoje uzasadnienie w decyzyjności Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego. Przyświeca nam jeden cel. Jak najdłuższe utrzymanie w zdrowiu i sprawności naszych mieszkańców – tłumaczy Joanna Suska.

Gmina nie zapomina o żadnej z grup społecznych. W planach jest utworzenie żłobka w Publicznej Szkole Podstawowej im. prof. Mariana Raciborskiego w Brzóstowej. W planach mamy również przebudowę budynku częściowo przeznaczonego na ośrodek zdrowia w Borii. Lokal jest częściowo niewykorzystany. Przez lata nieremontowany, niedoszacowany, z przeciekającym dachem, gdzie warunki użytkowania są utrudnione. Po latach będziemy go nareszcie remontować. Chciałabym, aby w części tego budynku swoje miejsce na nagrody, wyróżnienia, mogły znaleźć „Borianki”. Modernizacji wymaga również budynek, w którym mieści się Samorządowy Zakład Wodociągów i Gospodarki Komunalnej w Ćmielowie, budynek Urzędu Miasta i Gminy w Ćmielowie, którego stan i estetyka pozostawia wiele do życzenia, jak i obiekt, w którym mieści się Ośrodek Pomocy Społecznej – tłumaczy Joanna Suska.  

Przebudowywany będzie również wodociąg w Przeuszynie. Gmina będzie składać wniosek o jego modernizację. Aktualny jest azbestowy. Gotowe są już dokumenty z niezbędnymi zezwoleniami.

– W tym roku ogłoszony zostanie przetarg na jadłodajnię. Mamy gotowy projekt z zezwoleniami na przebudowę pomieszczeń w Dziennym Domu Senior+. Mamy również protokół z kwalifikacji dróg do powodzi. Nie otrzymaliśmy ich do końca roku. Blokują nas zapisy. Gdybyśmy je otrzymali musielibyśmy do końca roku je wykorzystać. To wielka niedorzeczność przepisów. Zwróciłam się tym z pismem do ministra Tomasza Siemoniaka, aby protokoły były w obrocie prawnym przez dwa lata – mówi burmistrz.

Dodaje, że ważnym kierunkiem jest to, aby Rządowy Fundusz Rozwoju Mieszkalnictwa został reaktywowany. Z końcem roku został bowiem zlikwidowany.  

– Z funduszu pozyskałam najpierw 3 mln zł, potem rzutem na taśmę ponad 1 mln złotych na budowę SIM-ów. Mamy 4 mln zł. Ogłoszony będzie przetarg na projektowanie budynków. Mam nadzieję, że fundusz będzie kontynuowany, a jeśli nie, zastąpi go inny, równie korzystny program – mówi Joanna Suska. 

Gmina pozyskała środki w ramach rządowego programu „Rozświetlamy Polskę”. W planach są również takie zadania jak: budowa i rozbudowa placów zabaw, doposażenie świetlic wiejskich, program przebudowy dróg gminnych i wewnętrznych, zakupy działek pod inwestycje gminne, dalsza informatyzacja urzędu.

Realistyczny, ale wymagający budżet

– Budżet na rok 2025 jest realistyczny. Należy jednak pamiętać, że jest to dokument ruchomy. W ciągu roku na pewno kolejne potrzeby się pojawią. Pytanie podstawowe jest jednak takie: czy i jakie środki otrzymają gminy. Do wydatków trzeba podchodzić ostrożnie i racjonalnie. Ważne, że znamy nasze priorytety – podsumowuje burmistrz. 

Jarosław Nowak, Skarbnik Miasta i Gminy Ćmielów przypomina, że każdy budżet jest swego rodzaju planem. W roku 2024 było ponad 40 zmian budżetowych, wprowadzonych uchwałami rady miejskiej, czy też zarządzeniami burmistrza. 

– Pewne zmiany wymogły nowe przepisy, jeśli chodzi o podejście do dochodów, które rząd kieruje do jednostek samorządu terytorialnego. Nowa ustaw o dochodach Jednostek Samorzadu Terytorialnego bazuje na tym, aby te rzeczy, które są kierowane do poszczególnych gmin pochodziły z tego, co wypracują mieszkańcy danej gminy. Oparte są o PIT-y i CIT-y. Czym bogatsze społeczeństwo, tym bogatsza gmina, gdyż otrzymuje więcej środków z zewnątrz – tłumaczy Jarosław Nowak. 

Wśród dochodów budżetu o łącznej wartości 52 960 837,20 zł dochody bieżące wynoszą 40 843 717, 30 zł, a dochody majątkowe 12 117 119,90 zł. Po stronie wydatków znajduje się: 56 322 444,13 zł, z tego: wydatki bieżące 40 101 575,30 zł, a wydatki majątkowe 16 220 868,83 zł.

Deficyt budżetu gminy ustalono w wysokości: 3 361 606,93 zł, którego źródłem finansowania będą przychody z tytułu: kredytów długoterminowych w wysokości – 1 550 000 zł; przychody z niewykorzystanych środków pieniężnych na rachunku bieżącym budżetu – 1 161 606,93 zł.; wolnych środków określonych w art. 217 ust. 2 pkt 6 ustawy o finansach publicznych w wysokości – 650 000 zł. 

Jarosław Nowak przypomina, że budżet to również dbałość o to, co wokół nas się dzieje: utrzymanie dróg gminnych i wewnętrznych, utrzymanie zimowe dróg, dbanie o to, aby w mieście było czysto, utrzymanie terenów zielonych, dbałość o sprawy związane z oświetleniem ulicznym, bezpieczeństwem. Wydatki z tym związana są w roku na rok coraz większe. 

– Pracuję „z budżetem” już od 20 lat. Mam porównanie do różnych budżetów. Na pewno budżet na rok 2025 jest prorozwojowy. Bardzo dużo środków przeznaczamy na zadania inwestycyjne, ale muszę przyznać, że z roku na rok te budżety są coraz trudniejsze. Jest sporo spraw, których nie można przewidzieć, jak to było 10, 15 lat temu. Było wtedy zdecydowanie mniej niewiadomych. Z roku na rok jest coraz gorzej „rządzić się” tymi środkami, które posiadamy. Możemy się bowiem na tyle rozwijać, na ile nam starcza środków – podsumowuje skarbnik. 

Pełna treść uchwały budżetowej dostępna jest poniżej: