Przydrożne kapliczki lokalizowane były najczęściej przy kościołach, w lesie, na rozstaju dróg lub nad wodą. Były wyrazem wiary, nadziei, przebłagania, a często stawiano je również dla ochrony. I tak Święty Jan Nepomucen wzywany jest jako orędownik podczas powodzi. Nic w tym zatem dziwnego, że jego figura stanęła tuż przy przepływającej przez Bałtów, rzece Kamiennej.
Kapliczka, w której zlokalizowana jest figura świętego datowana jest na I poł. XIX w. i należy do najcenniejszych obiektów tej klasy na terenie gminy. Poza oryginalną konstrukcją wciętą w stok wzgórza murem oporowym, jest przykryta dachem namiotowym poszytym gontem. Wartością jest rzeźba świętego, której stan zachowania jest stosunkowo dobry.
Dzięki 30 000 zł, środkom pozyskanym przez gminę Bałtów w ramach Rządowego Programu Odbudowy Zabytków kapliczka odzyska dawny blask.
– W naszej gminie jest miejsce na inwestycje, jest też przestrzeń na odbudowę naszych perełek architektonicznych. Ta kapliczka, to ważny symbol dla mieszkańców Bałtowa. Cieszę się, że dzięki podjętym przez nas działaniom będzie mogła zachwycać kolejne pokolenia – mówi Hubert Żądło, wójt gminy Bałtów.
Przypomnijmy, że Jan zwany dziś Nepomucenem urodził się w 1348 r. w Pomuku (późniejsza nazwa Nepomuk) koło czeskiej Pragi.
Jak podaje brewiarz.pl „podczas trwającego sporu między Wacławem IV Luksemburczykiem, a arcybiskupem Pragi Jan, będąc mediatorem, został uwięziony przez porywczego króla (razem z dwoma prałatami) 20 marca 1393 r. i poddany torturom. Według relacji brał w nich udział sam król. Potem na pół żywego Jana zrzucono w nocy z mostu Karola IV do rzeki Wełtawy, która przepływa przez Pragę.”
Wokół śmierci świętego powstało wiele legend. Jedna z nich głosi, że kapłanowi przywiązano kamień młyński do szyi, a ten się urwał. Inna podaje, że niezwykła jasność obudziła mieszkańców Pragi.
„Według „Kroniki” Tomasza Ebendorfera z Haselbach z 1450 r. Jan zginął, ponieważ odmówił ujawnienia tajemnicy spowiedzi małżonki królewskiej – królowej Zofii. Uważany jest za pierwszego męczennika tajemnicy spowiedzi. Ciało Męczennika znaleziono dopiero po pewnym czasie (17 kwietnia) i pochowano w kościele Świętego Krzyża, położonym blisko rzeki. Z czasem przeniesiono je do grobowca pod katedrą z napisem: Johannes de Pomuk.”
Jest patronem zakonu jezuitów, Pragi, spowiedników, szczerej spowiedzi, dobrej sławy i tonących oraz orędownikiem podczas powodzi. Jest także patronem mostów.
W ikonografii przedstawiany jest w stroju kapłańskim, w sutannie, rokiecie, birecie. W ręku ma palmę męczeńską. Niekiedy trzyma palec na ustach (symbol zachowanej tajemnicy). Jego atrybutami są: klucz, książka, kłódka, krzyż w ręce, zapieczętowany list, most, z którego został zrzucony, pieczęć, wieniec z pięciu gwiazd, wieniec z gwiazd – w środku napis TACUI – „milczałem”; woda, zamek.
