Uroczystość Inauguracji Roku Kulturalnego i Sezonu Artystycznego odbyła się w tym roku po raz dwudziesty drugi. W inauguracji wzięli udział świętokrzyscy samorządowcy oraz włodarze placówek kultury z regionu.
– Cieszę się, że w trudnym czasie pandemii jednak możemy się spotkać. Mam głęboką nadzieję, że również świętokrzyska kultura niebawem wróci do normalności, bo, jak doskonale państwo wiecie, mamy się czym chwalić nie tylko w skali naszego województwa, ale i kraju – zwrócił się do uczestników uroczystości w Muzeum Narodowym Andrzej Pruś, przewodniczący Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego. – Wierzę, że szybko pokonamy trudności i nasze życie kulturalne rozbłyśnie pełnym blaskiem i będzie bardziej komfortowe niż w roku ubiegłym, kiedy to wydarzenia kulturalne byliśmy zmuszeni podziwiać na odległość. Serdecznie dziękuję, że mimo trudności i ciężkich warunków, wiele przedsięwzięć organizowaliście Państwo on-line. Rozwój kultury i jej dobra kondycja na ziemi świętokrzyskiej dla samorządu województwa jest bardzo istotna. W nowym okresie programowania, w którym wraz z Zarządem Województwa planujemy szereg nowych przedsięwzięć, te związane z kulturą są traktowane w sposób bardzo poważny i na nie zwracamy szczególną uwagę – dodał Andrzej Pruś.
Otwierając Inaugurację Roku Kulturalnego i Sezonu Artystycznego marszałek Andrzej Bętkowski wskazał wielość inwestycji prowadzonych w obszarze infrastruktury instytucji kultury w województwie.
– Jesteśmy regionem, który słusznie może szczycić się dorobkiem kulturalnym i swoją historią, gdzie wątek patriotyczny splata się z współczesnością. Dziś szczególnie ważne jest to, jak potrafimy ten dorobek wzbogacać i rozwijać – mówił Andrzej Bętkowski. – Dobiega końca kolejny okres wytężonej pracy i urzeczywistniania marzeń w sferze kultury. Pragnę wyrazić satysfakcję z realizacji licznych przedsięwzięć wzmacniających sektor kultury, wpływających na poprawę jakości infrastruktury instytucji kultury, ale także tych służących umacnianiu tradycji i bogatego dziedzictwa kulturowego.
W bieżącym roku zakończono budowę Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie, miejsca pamięci narodowej, symbolu męczeństwa mieszkańców polskich wsi, które powstało na obszarze niemieckiej pacyfikacji mieszkańców Michniowa w 1943 roku.
Trwa modernizacja Muzeum Archeologicznego w Wiślicy, obejmująca przebudowę ekspozycji w podziemiach kolegiaty wiślickiej i rozbudowę pawilonu archeologicznego. Dobiegają końca prace remontowe i konserwatorskie w dawnym Pałacu biskupów krakowskich, dzięki którym zarówno elewacja pałacu, jak i wnętrza odzyskają dawny blask. Również przy Pałacyku Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku wykonano szereg prac w celu zabezpieczenia zabytku, wpisanego na Listę Pomników Historii.
Inwestycje te są niezwykle ważne dla zachowania dla potomnych świadectw historii, ale są też inne przedsięwzięcia służące wzbogacaniu oferty edukacji kulturalnej i edukacyjnej młodego pokolenia. Wiosną tego roku otwarto dla najmłodszej publiczności Park Edukacyjny „Akademia Bajki” w Pacanowie, który zwiększył zakres i atrakcyjność oferty merytorycznej Europejskiego Centrum Bajki. Natomiast w toku są prace budowlane przy rozbudowie i modernizacji zabytkowej siedziby Teatru im. Stefana Żeromskiego w Kielcach, która nie tylko odzyska świetność ale zostanie w pełni przygotowana do wyzwań współczesności.
Jestem świadomy, że podstawowym filarem kultury jest twórczość artystyczna w całym swym bogactwie i różnorodności w muzyce, literaturze, malarstwie, rzeźbie, tańcu czy filmie. Najistotniejsze jest to co tworzy człowiek. Z zadowoleniem obserwuję coraz lepiej rozwijającą się w zakresie kultury działalność instytucji kultury oraz aktywność organizacji pozarządowych bardzo ściśle związanych ze swoim lokalnym środowiskiem. Współpraca tych podmiotów to dobra droga dla rozwoju życia kulturalnego.
Dzisiaj proszę wszystkich Państwa – kierowników i pracowników instytucji kultury, twórców i animatorów życia kulturalnego – o przyjęcie najserdeczniejszych podziękowań za działania służące naszej kulturze. Życzę Państwu aby wszelkie działania, których celem jest ochrona dóbr kultury narodowej, ich popularyzacja oraz organizacja przedsięwzięć artystycznych, podejmowanie działań z zakresu edukacji kulturalnej – uwieńczone zostały sukcesem. Szczególne podziękowania składam tegorocznym laureatom Świętokrzyskiej Nagrody Kultury. Z całego serca gratuluję Państwu tego sukcesu – mówił marszałek.
Dzisiejszą Inaugurację Roku Kulturalnego i Sezonu Artystycznego ubogacił występem kwartet smyczkowy MAAK Group, który wykonał porywające tanga oraz przeboje muzyki filmowej.
Zarząd Województwa Świętokrzyskiego w ramach sprawowania mecenatu kulturalnego każdego roku honoruje osoby, instytucje, stowarzyszenia oraz zespoły za szczególne dokonania w dziedzinie twórczości artystycznej oraz upowszechniania i ochrony dziedzictwa narodowego. Świętokrzyska Nagroda Kultury jest nagrodą dwustopniową, przyznawaną twórcom i animatorom indywidualnie lub grupowo. Nagrody I stopnia przyznawane są za szczególne osiągnięcia o charakterze międzynarodowym, ogólnopolskim lub za całokształt osiągnięć. Natomiast nagrody II stopnia wręczane są za osiągnięcia mające istotne znaczenie dla rozwoju życia kulturalnego w województwie świętokrzyskim. Przyznawana jest także nagroda honorowa w postaci statuetki.
W bieżącym roku w odpowiedzi na zaproszenie do zgłaszania kandydatur do Świętokrzyskiej Nagrody Kultury wpłynęło 27 wniosków. Wyboru spośród kandydatów dokonała Kapituła Świętokrzyskiej Nagrody Kultury w składzie: Andrzej Bętkowski – marszałek województwa świętokrzyskiego – przewodniczący Komisji oceniającej, Agnieszka Buras – przewodnicząca Komisji Edukacji, Kultury i Sportu Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego, Magdalena Kusztal – dyrektor Departamentu Kultury i Dziedzictwa Narodowego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego, Sylwester Furmańczyk – prezes Świętokrzyskiego Stowarzyszenia „Muzyka”, Grzegorz Cuper – przedstawiciel środowiska kultury, Marian Rumin – historyk sztuki, przedstawiciel środowiska kultury.
Kapituła zdecydowała o uhonorowaniu nagrodą dwunastu laureatów – wręczonych zostało dziesięć nagród drugiego stopnia oraz dwie honorowe.
Honorową Świętokrzyską Nagrodę Kultury otrzymali:
- Chęciński Uniwersytet Trzeciego Wieku – aktywizuje społecznie, intelektualnie, kulturalnie i fizycznie osoby dojrzałe, prowadzi wykłady o zróżnicowanej tematyce, m.in. z psychologii, medycyny, etyki, prawa, ekonomii, historii, przyrody, poezji, religii oraz profilaktyki prozdrowotnej. Członkowie stowarzyszenia uczestniczą w seansach kinowych, spektaklach teatralnych, koncertach filharmonicznych, wycieczkach, pieszych rajdach czy turnusach rehabilitacyjnych. Studenci Chęcińskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku rozwijają indywidualne zainteresowania, pasje, talenty.
- Władysław Pedrycz „Ptosek” – muzykant grający na akordeonie, bębnie, harmonijce ustnej, autor powszechnie lubianych tekstów piosenek i przyśpiewek, były członek chóru „Masłowianie”, założyciel Zespołu Pieśni i Tańca „Bęczkowianie”, z którym odnosił liczne sukcesy w regionie i kraju; wraz z Zespołem „Niwa” promuje w szkołach kulturę ludową tworząc niepowtarzalne „godki spod Łysicy”. W latach 70. wykonał stroje i odtworzył scenariusz przedwojennego widowiska „Herody”, w którym grał jedną z ról. Tworzy nieprzerwanie od 15 roku życia, a w wieku 70 lat nagrał pierwszą indywidualną płytę z piosenkami, których jest autorem tekstu i wykonawcą.
Świętokrzyską Nagrodą Kultury II stopnia zostali uhonorowani:
- Andrzej Plata – aktor Teatru im. Stefana Żeromskiego w Kielcach, absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie, twórca szeregu charakterystycznych zarówno dramatycznych, jak i komediowych kreacji, laureat nagrody aktorskiej na Festiwalu Komedii TALIA w Tarnowie za rolę Człowienia w „Twardym gnacie, martwym świecie” Mateusza Pakuły. Poza teatrem poświęca się pracy artystycznej i pedagogicznej z młodzieżą, chętnie także udziela się w kampaniach społecznych.
- Krzysztof Burek – inicjator i redaktor „Zeszytów Sandomierskich. Biuletynu Towarzystwa Naukowego Sandomierskiego”, regionalista, znawca dziejów Ziemi Sandomierskiej i regionu świętokrzyskiego w zakresie archeologii, historii, historii sztuki, literaturoznawstwa; organizator i współorganizator sesji naukowych, w tym również stałych spotkań cyklicznych z serii „Wybitni Sandomierzanie” i „Sandomierskie Spotkania Naukowe”; redaktor publikacji Towarzystwa Naukowego Sandomierskiego, wydanych jako pokonferencyjne i posesyjne publikacje książkowe.
- Ewa Kołomańska – historyk, muzealnik, kierownik Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie, oddziału Muzeum Wsi Kieleckiej, autorka wielu opracowań, artykułów i wystaw dokumentujących i prezentujących dzieje polskiej wsi w czasie II wojny światowej, szczególnie tych związanych z pacyfikacją Michniowa w 1943 r. Autorka not encyklopedyczno – informacyjnych oraz współautor i konsultant portalu: https://polacyratujacyzydow.com.pl/. Współautor i konsultant audycji historycznych dostępnych w United States Holocaust Memorial Museum w Waszyngtonie.
- Mieczysław Piotr Bąk – regionalista, dokumentalista, historyk promujący walory przyrodnicze i kulturowe regionu świętokrzyskiego. Inicjator i współtwórca kilku programów, projektów prac konserwatorskich oraz dokumentacji technicznych w zakresie konserwacji zabytkowego modrzewiowego kościoła Św. Rocha w Mroczkowie pochodzącego z przełomu XVI-XVII wieku. Autor kliku publikacji dotyczących dziejów oraz walorów przyrodniczych i kulturowych Bliżyna. Był współredaktorem Kuriera Informatora Stowarzyszenia „Uroczysko nad górną Kamienną”, społecznie redagował także „Samorządowy Informator Rady Gminy”.
- Lucyna Lipczyńska – artystka ludowa, założycielka i kierownik działającego w Śniadce zespołu „Świętokrzyskie Jodły”, autorka utworów muzycznych oraz scenariuszy obrzędów ludowych naszego regionu, w tym obrzędu Wesele Świętokrzyskie, który zdobył Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na Ogólnopolskim Przeglądzie Teatrów Wiejskich w Tarnogrodzie. Przedstawienie zaprezentowano także w Warszawie podczas Festiwalu Teatrów Wiejskich 2019 – ZWYKI. Pani Lucyna Lipczyńska otrzymała także wyróżnienie na Międzynarodowym Konkursie Kulinarnym na Słowacji w miejscowości Velka Paka, jest również laureatką nagród na przeglądach folklorystycznych jako solistka.
- Piotr Kletowski – filmoznawca, znawca kina azjatyckiego, krytyk filmowy, historyk filmu, wykładowca akademicki, stypendysta Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej i stypendium „Polityki”, dwukrotny zdobywca grantów ministerialnych na prace naukowe. Autor publikacji i artykułów w pismach filmoznawczych takich jak „Kwartalnik Filmowy”, „Kino”, „Celuloid”, a także w „Czasie Kultury”, „Tygodniku Powszechnym”. Założyciel i prowadzący Otwartej Akademii Kina Japońskiego, przy centrum „Manggha”, wieloletni juror Festiwalu Filmów Dokumentalnych „Nurt” w Kielcach.
- Aleksandra Imosa – animatorka ruchu Kół Gospodyń Wiejskich na Ponidziu, współzałożycielka „Koalicji Kół Gospodyń Wiejskich i Miejskich”, jako pracownik Muzeum Wsi Kieleckiej opracowuje scenariusze muzealnych działań edukacyjnych oraz prowadzi lekcje i warsztaty muzealne związane ze zjawiskami kulturowymi wsi, w tym dziedzictwem materialnym, dawnymi rzemiosłami, obyczajami oraz dziedzictwem kulinarnym. Występuje w nagraniach radiowych i telewizyjnych dotyczących dziedzictwa kulturowego oraz kulinarnego Kielecczyzny; jest pasjonatką wypieku chleba. Uczestniczy w projekcie muzealnym „EtnoPonidzie” w ramach Programu „EtnoPolska 2021”.
- Hanna Szmigielska – mniszka benedyktynka, organistka, cytrzystka, dyrygent, absolwentka Bydgoskiej Akademii Muzycznej w klasie organów oraz w Conservatoire de Strasbourg. Uczestniczka kursów muzyki dawnej w St. Bertrand des Comminges we Francji, była członkini Cantores Minores Vratislavienses, z którym koncertowała pod kierunkiem dyrygenta Edmunda Kajdasza w Polsce i za granicą. Była wykładowcą Alzackiego Centrum Kształcenia Organistów w Strasbourgu, a obecnie jest wykładowcą Diecezjalnego Studium Organistowskiego w Kielcach; Założycielka zespołu wokalnego specjalizującego się w chorale gregoriańskim i muzyce dawnej Schola Cantorum Kielcensis, inicjatorka cyklu koncertów Muzyka Dawna w Pałacu.
- Józefa Bucka – artystka ludowa, autorka piosenek i przyśpiewek ludowych, mistrzyni w wiciu wieńców dożynkowych, palm wielkanocnych, pająków i bibułkowych kwiatów, prowadzi warsztaty z zakresu tradycyjnego rękodzieła ludowego. Laureatka konkursów na wieńce na dożynkach powiatowych i wojewódzkich, a także dożynkach prezydenckich w Spale. Jeden z jej wieńców ozdabiał sale pałacu prezydenckiego, gdzie pani Józefa gościła na zaproszenie pary prezydenckiej. Laureatka głównej nagrody “Jawor – u źródeł kultury” w kategorii rękodzieło i rzemiosło ludowe w 2014 roku. Uczestniczka z sukcesami konkursów potraw tradycyjnych oraz w konkursie „Godek” w Bukowinie Tatrzańskiej, gdzie zajęła II miejsce w skali całego kraju, prezentując świętokrzyska gwarę.
- Łukasz Długosz – wybitny, najbardziej uhonorowany polski flecista; absolwent studiów solistycznych w Hochschule für Musik und Theater w Monachium oraz studiów mistrzowskich w Conservatoire National Supérieur de Musique et de Danse w Paryżu oraz w Yale University w New Haven. Zwycięzca kilkunastu konkursów międzynarodowych w Paryżu, Odense, Monachium oraz Viggiano. Jako solista występował w salach koncertowych m.in. w: Carnegie Hall, Wiedniu, Berlinie, Monachium, Moskwie, Paryżu, Londynie, Rydze, Pekinie, Nowym Yorku, Koblenz, Helsinkach i wielu innych. Nagrał 48 albumów płytowych głównie z muzyką polską; Uhonorowany międzynarodowymi nagrodami fonograficznymi: International Classical Music Award, Pizzicato Supersonic Award oraz Fryderyki.
