Redakcja: Dlaczego tak ważne w życiu chrześcijanina są Święta Wielkiej Nocy?
Ks. kan. dr Dariusz Sidor: Święta Wielkiej Nocy są ważne w życiu chrześcijanina, ponieważ dotyczą najważniejszego wydarzenia w historii ludzkości, którym było zmartwychwstanie Jezusa. Prawda o zmartwychwstaniu ma ogromną wagę, ponieważ – jak pisze św. Paweł apostoł w Liście do Koryntian – „gdyby Chrystus nie zmartwychwstał, daremne jest nasze nauczanie, próżna jest także nasza wiara.” Zmartwychwstanie nadaje sens naszemu życiu tutaj na ziemi i jednocześnie otwiera przed nami cudowną perspektywę. Jeżeli Chrystus zmartwychwstał, to i my zmartwychwstaniemy.
Redakcja: Jak mądrze je przeżyć?
Ks. kan. dr Dariusz Sidor: Mądre przeżycie jakiegoś ważnego wydarzenia wiąże się z odpowiednim wcześniejszym przygotowaniem. Taka jest również praktyka Kościoła, który do uroczystości Zmartwychwstania Pańskiego przygotowuje nas poprzez okres Wielkiego Postu. To czas szczególny, w którym więcej wysiłku powinniśmy poświęcić na modlitwę, post oraz świadczenie dzieł miłosierdzia. Chodzi o to, aby odnowić naszą wiarę w zmartwychwstanie i powstać z tego, co dla chrześcijanina jest śmiercią, czyli zerwać z grzechem ciężkim i stać się znowu żywym członkiem Kościoła. Dużą pomocą są rekolekcje parafialne, nabożeństwa Drogi Krzyżowej i Gorzkich Żali. W końcu udział w Świętym Triduum Paschalnym.
Redakcja: Kiedy pojawiła się w obchodach Triduum Paschalnego, wielkosobotnia tradycja święcenia pokarmów?
Ks. kan. dr Dariusz Sidor: Tradycja błogosławienia pokarmów w Wielką Sobotę pojawiła się ok. VIII wieku, w Polsce pierwsze świadectwa odnotowano w XIV stuleciu.
fot. Diecezja Sandomierska
Redakcja: Co powinno znaleźć się w świątecznym koszyku ze święconką i jaką symbolikę mają te produkty?
Ks. kan. dr Dariusz Sidor: W przeszłości dobór potraw w koszyku nie był przypadkowy. Od wieków każdy Boży dar symbolizował coś innego, uznanego przez ludową, jak i chrześcijańską tradycję. Najpierw święcono tylko pieczonego baranka (był to chleb w kształcie baranka). Potem dodawano kolejno: jajka, ser, masło, ryby, olej, wyroby mięsne, ciasto i wino. Liczba tych darów zmieniała się, ograniczano ich ilość, aż ostatecznie pozostało ich siedem: chleb, jajko, sól, wędlina, ser, chrzan i ciasto. Chleb w wielu kulturach to pokarm podstawowy, niezbędny do życia. Dla chrześcijan jest symbolem Ciała Chrystusa. Jajko to symbol odradzającego się życia, zwycięstwa nad śmiercią. Do poświęcenia przygotowuje się specjalnie malowane jajka, nazywane, w zależności od techniki zdobienia, kraszankami, pisankami, skrobankami, nalepiankami czy wyklejankami. Sól to minerał życiodajny. Bez soli nie ma życia. To także oczyszczenie, samo sedno istnienia i prawdy. Chrystus o swoich uczniach powiedział, że mają być „solą ziemi”. Wędlina to symbol zdrowia i płodności, a także dostatku, bo kiedyś nie każdy mógł sobie pozwolić na ten szczególny pokarm. Ser to symbol zawartej przyjaźni między człowiekiem a siłami przyrody. Ponieważ jest produktem mlecznym pochodzącym od krów, owiec i kóz, jest gwarancją rozwoju stada zwierząt domowych. Chrzan to symbol wszelkiej siły i fizycznej krzepy. Stosowany razem z innymi potrawami, zapewniał ich skuteczność. Ciasto do koszyka ze święconką dodano najpóźniej, jako symbol umiejętności i doskonałości (być może ze względu na gospodynie domowe). Były to głównie wielkanocne baby, ale nie kupowane w ciastkarni tylko wypiek własny, domowy. Warto dodać też, że sam koszyk na święconkę powinien być z wikliny, słomy lub sosnowych łubów. Wyścielony serwetką, ozdobiony bielą koronek i zielenią bukszpanu lub gałązek borówki jest wyrazem wielkiej radości, którą trzeba się podzielić podczas wielkanocnego śniadania – zarówno w znaczeniu symbolicznym, jak też dosłownym. Dawniej śniadanie rozpoczynało się specjalnym obrzędem: matka zapalała wielkanocną świecę ustawioną na środku stołu i wypowiadała słowa: „Światło Chrystusa”, na co ojciec odpowiadał: „Chrystus zmartwychwstał. Alleluja”. Następnie wszyscy zebrani przy stole dodawali: „Prawdziwie zmartwychwstał. Alleluja”. Następnie odczytywano tekst Pisma Świętego o uczniach zdążających do Emaus (Łk 24, 13-35) lub o ukazaniu się Pana Jezusa Apostołom (Łk 24, 36-42) czy też fragment o pustym grobie z Ewangelii św. Mateusza (28, 1-10). Z kolei ojciec rodziny kropił wodą święconą cały stół wielkanocny, po czym dzieląc się jajkiem, składano sobie życzenia. Przygotowując w tym roku koszyk ze święconką, pamiętajmy o naszej bogatej chrześcijańskiej tradycji.
Redakcja: Który z dni Triduum Paschalnego jest szczególnie ważny i dlaczego?
Ks. kan. dr Dariusz Sidor: Powinniśmy wiedzieć, że Triduum Paschalne, czyli Męka, Śmierć i Zmartwychwstanie Pańskie znajduje się w samym „sercu” roku liturgicznego. Rozpoczyna się Mszą Wieczerzy Pańskiej wieczorem w Wielki Czwartek i kończy się drugimi Nieszporami Niedzieli Zmartwychwstania. Swoje zaś centrum ma w Wigilii Paschalnej, bo ona uobecnia i świętuje zmartwychwstanie Chrystusa.
Redakcja: Czego życzyłby Ksiądz mieszkańcom powiatu ostrowieckiego na te nadchodzące święta Zmartwychwstania Pańskiego?
Ks. kan. dr Dariusz Sidor: Życzę wszystkim – idąc za słowami jednej z modlitw – abyśmy obchodząc uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego, zostali odnowieni przez Ducha Świętego i mogli zmartwychwstać do nowego życia w światłości.
Redakcja: Dziękujemy za rozmowę.
Ks. kan. dr Dariusz Sidor: Dziękuję.
