Kolejny niezwykły projekt, realizowany przez Centrum Krajoznawczo-Historyczne imienia profesora Mieczysława Radwana w Ostrowcu Św. wpisuje się w dotychczasowe działania Stowarzyszenia, które prowadzi działalność w zakresie kultury, nauki, oświaty, sztuki, szerzenia wiedzy historycznej, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego, krajoznawstwa i turystyki, ochrony środowiska.Popularyzując wiedzę na temat zabytków, dużo miejsca stowarzyszenie poświęca cmentarzom.
– Organizujemy spacery krajoznawczo-historyczne po cmentarzach oraz wykłady na ich temat, zwłaszcza w okolicach święta Wszystkich Świętych. Podczas odwiedzania cmentarzy fotografujemy ciekawe pod względem artystycznym i historycznym nagrobki oraz zbieramy informacji o osobach w nich spoczywających. Staramy się uchwycić przy pomocy aparatu to co pozostało po wspaniałych niegdyś obiektach sepulkralnych, ocalić od zapomnienia pamięć o osobach tam pochowanych. W tym celu założyliśmy stronę internetową „Znaki pamięci”, którą planujemy przebudować, rozbudować i uzupełnić o nowe zdjęcia i informacje – wyjaśnia Monika Bryła-Mazurkiewicz, prezes Centrum Krajoznawczo-Historycznego imienia profesora Mieczysława Radwana w Ostrowcu Św.
fot. Łukasz Grudniewski/naOSTRO.info
Podkreśla, że cmentarze, jako miejsca pochówku, są ważnym elementem dziedzictwa kulturowego i źródłem wiedzy o przeszłości. Przywołują pamięć o minionych zdarzeniach i ludziach. To miejsca przechowywania i przywoływania pamięci.
– A pamięć to: przypominanie, utrwalanie, dbanie i chronienie. Cmentarze są miejscami, które trzeba ocalić od zapomnienia. Nasz projekt zakłada opracowanie materiałów o cmentarzach rzymskokatolickich powiatu ostrowieckiego i opublikowaniu ich w Internecie – dodaje Monika Bryła-Mazurkiewicz.
Pozyskaniu materiałów to żmudna i wymagająca systematyczności praca. Do uzyskania efektów posłużą kwerendy: archiwalne i biblioteczne oraz inwentaryzacja w terenie. Inwentaryzacja obejmie wytypowanie obiektów sepulkralnych w oparciu o kryteria artystyczne i historyczną rolę zmarłego. Wybrane pomniki otrzymają metryki wraz z dokumentacją fotograficzną.
– Powiat ostrowiecki ma silne tradycje ceramiczne, hutnicze i kamieniarskie. Znajdują one odbicie na tutejszych cmentarzach. Wiele nagrobków odznacza się wysokim kunsztem kamieniarskim. Oryginalnym akcentem plastycznym widocznym na licznych pomnikach są porcelanowe tabliczki inskrypcyjne i elementy żeliwne. Niestety te wspaniałe obiekty sepulkralne ulegają niszczeniu. Wiele pomników o wartości artystycznej i historycznej jest zastępowanych granitowymi. Inne, pozbawione opieki, zmieniają lokalizację lub są likwidowane. Pomniki z piaskowca nie są w stanie oprzeć się upływowi czasu, a żeliwne krzyże i tablice padają łupem złodziei złomu. Istnieje pilna potrzeba udokumentowania, chociażby fotograficznego ocalonych nagrobków – mówi prezes Centrum Krajoznawczo-Historycznego imienia profesora Mieczysława Radwana w Ostrowcu Św.
fot. Łukasz Grudniewski/naOSTRO.info
Wyjaśnia, że celem realizowanego przez Stowarzyszenie projektu jest zebranie, opracowanie, zarchiwizowanie i upowszechnienie materiałów na temat cmentarzy i zabytków sepulkralnych powiatu ostrowieckiego oraz uwrażliwienie osób i instytucji na problemy ratowania i ochrony cmentarzy. Badania będą prowadzone głównie na cmentarzach, a ich wyniki zostaną opublikowane w Internecie, dzięki czemu będą one ogólnodostępne, zarówno dla osób mieszkających w kraju jak i za granicą; inwentaryzacja najstarszych i najcenniejszych zachowanych nagrobków, pamiątek przeszłości, jako źródeł historycznych i materiałów dydaktycznych.
fot. Łukasz Grudniewski/naOSTRO.info
– Dzięki tym działaniom zostanie stworzony katalog nagrobków ważnych dla dziedzictwa kulturowego wraz z bazą danych o spoczywających w nich osobach. Opracowany i opublikowany w Internecie materiał ułatwi prowadzenie badań historycznych. Zgromadzona dokumentacja w przyszłości pomoże w akcji ratowania niszczejących nagrobków; aktywizacja mieszkańców Ziemi Świętokrzyskiej i podniesienie jakości kształcenia poprzez stronę internetową. Opracowanie internetowej bazy danych o grobach mających znaczenie artystyczne i historyczne, pozwoli włączyć się aktywnie w projekt osobom w kraju i za granicą, poprzez uzupełnianie danych o zmarłych osobach z ich rodzin, uwrażliwi dzieci, młodzież i dorosłych na problem opieki nad cmentarzami i nagrobkami – znakami pamięci, świadkami przeszłości – podsumowuje Monika Bryła-Mazurkiewicz.
Projekt potrwa blisko 8 miesięcy, realizowany jest od 1 kwietnia do dnia: 15 listopada 2022 roku. Pomimo ram czasowych zadanie ma charakter rozwojowy. Zakłada również modernizację istniejącej już strony internetowej http://www.znakipamieci.gesta.ostrowiec.pl/.
Odwiedzone i skatalogowane dotychczas pomniki można także obejrzeć na fanpage-u Stowarzyszenia, pod adresem:
https://www.facebook.com/centrum.ostrowiec
